Hipsters en Verwarden

Wat hebben de volgende mensen met elkaar gemeen? De verdachte van de moord op mevrouw Borst en een demente oudere die door het Amsterdamse bos zwerft? Beiden worden in de pers afgeschilderd als ‘verwarde burger’. Reden? De politie scoort beiden als ‘verward’.

Het onderwerp ‘verwarde personen’ houdt de gemoederen flink bezig. Dit niet in de laatste plaats door termen als ‘aanjaagteam verwarde personen’, ‘aanpak’, ‘veiligheidshuizen’ en meer van deze daadkrachtige terminologieën. Ook de definitie van wat nu wel/ niet verward is staat vol ter discussie. Niemand weet precies wat ‘een verwarde persoon’ is. Maar wat opvalt, is dat steeds een te eenzijdige insteek wordt gekozen voor dit onderwerp. Er wordt vooral gewezen naar veiligheid (politie) en naar de GGZ. Hiermee wordt volstrekt voorbij gegaan aan het feit dat het merendeel van de verwarde personen (wie dat dus ook mogen zijn) over het jaar genomen slechts beperkt te maken heeft met de politie en de werkelijk acute GGZ problematiek; ik gok voor de vuist weg bij elkaar 1-2 weken. De rest van het jaar? Dan gaat het om wonen, werk, inkomen en vele andere vormen van zorg en maatschappelijke ondersteuning.

In Amsterdam ligt de echte acute psychiatrie sinds bijna een jaar volledig bij politie en GGZ. Inhoudelijk, praktisch en vooral vanuit veiligheidsperspectief is hier veel voor te zeggen. Er moet direct gehandeld worden en dan ligt de primaire focus op veiligheid (politie) en psychiatrie (GGZ). Maar…, ik schat dat van de totale groep die door de politie wordt gelabeld als verward, maximaal een derde psychiatrisch is. Ik mis in het debat deze nuanceringen, we moeten mensen niet onnodig criminaliseren of onnodig psychiatriseren. We denken graag in eenvoudige beelden, afbakening en aan aanpakken. Ook niet gek dat er dan snel wordt gegrepen naar voorbeelden die dit simplistisch denken op het eerste gezicht ondersteunen.

Helaas, de wereld is niet simplistisch en ik maak mij daarbij eigenlijk vooral zorgen over het effect van het ondertussen stigmatiserende beeld van een toenemend aantal meldingen van ‘verwarde personen’. Het geeft naar mijn mening onterecht een algemeen gevoel van onveiligheid en het vormt zo in potentie een ondermijning van het maatschappelijke draagvlak voor de ingezette ambulantisering en wijkgerichte focus binnen het sociale/ zorg domein.

Die verwarde burger, waar komt die eigenlijk vandaan? Is het een nieuw verschijnsel? Zoals de hipster? Laten we eens te rade gaan bij de organisaties die zich vaak al vele decennia lang bezig houden met de maatschappelijke ondersteuning van de, zoals dat vroeger heette, ‘ontspoorde mens’. Voor Amsterdam denk ik aan HvO-Querido (sinds 1909), het Leger des Heils (1887), de Regenbooggroep (jaren 70) en vele anderen. Daarom mijn oproep om juist deze partijen te betrekken bij het debat en, vooral, bij het creëren van een oplossing. Indien nodig natuurlijk.

Paul van der Velpen
Meer columns van Paul van der Velpen leest u hier.