Op ramkoers

De verhoudingen tussen gemeenten en kabinet verslechteren in rap tempo. Gemeenten waren op zijn zachtst gezegd al not amused omdat zij vorig jaar buitenspel stonden bij het sociaal akkoord en het zorgakkoord, terwijl de gemaakte afspraken hen direct aangaan en fikse gevolgen hebben voor het lokale beleid en dito begrotingen. 

Het gedraaikont rondom de persoonlijke verzorging en de voor gemeenten belabberde financiële randvoorwaarden voor de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) hebben de verhoudingen pas echt op scherp gezet.

Het ongenoegen onder wethouders over de houding van het kabinet lijkt met de dag groter te worden. De wijze waarop en het tempo waarin staatssecretaris Van Rijn (VWS) de Wmo per 2015 wil invoeren − zonder substantieel tegemoet te komen aan de eisen van gemeenten − wekt wrevel. Ook de timing van indiening van het Wmo-wetsvoorstel bij de Tweede Kamer heeft kwaad bloed gezet. Op de dag dat de stembus sloot voor de VNG-ledenraadpleging, waarbij leden zich konden uitspreken over het onderhandelingsresultaat over de persoonlijke verzorging tussen Van Rijn en het VNG-bestuur, stuurde de staatssecretaris zijn wetsvoorstel naar de Kamer. Dus zonder de uitslag van de gemeentelijke stemming af te wachten. Zoals bekend heeft tweederde van de gemeenten het akkoord verworpen.

Maar ook de gemeenten die wel (morrend) instemden, geven aan zich grote zorgen te maken over een verantwoorde invoering van de Wmo met het huidige voorwaardenpakket. Onder deze druk van gemeenten besloot het VNG-bestuur de bal bij het kabinet te leggen en niet opnieuw te gaan onderhandelen, waarschijnlijk mede uit angst opnieuw te worden teruggefloten door de achterban. De positie van het VNG-bestuur aan de onderhandelingstafel bij het kabinet heeft deze gemeentelijke tik op de vingers van het VNGbestuur geen goed gedaan. Het koepelbestuur had het onderhandelingsresultaat immers met een positief advies (!?) aan de leden voorgelegd. Wat is overeenstemming met dit VNG-bestuur nog waard, kan het kabinet zich afvragen.

De roep om uitstel van de Wmo wordt ondertussen luider. Dat kan gevolgen hebben voor de invoeringsdatum van de Jeugdwet, en mogelijk zelfs van de Participatiewet. Van Rijn en het kabinet willen van geen uitstel weten, al was het maar omdat de bezuinigingen die met de decentralisaties gepaard gaan, al zijn ingeboekt. Tuurlijk is het voor een deel spierballentaal van zowel de kant van het kabinet als van de gemeenten, maar de staatssecretaris zou er goed aan doen de zorgen van gemeenten serieus te nemen. Hij heeft de gemeenten niet alleen keihard nodig voor de uitvoering van zijn wetten, maar het gaat uiteindelijk en vooral om de zorg aan kwetsbare mensen.