Beleidsvrijheid schuldhulp ter discussie, VNG wijst naar ‘gokreclames’

De VNG is het oneens met conclusies uit een recent verschenen rapport over schuldhulp. In het eindrapport van het Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) stellen onderzoekers namelijk dat de autonomie en beleidsvrijheid van gemeenten de overheid belemmert om de hoge maatschappelijke kosten van schuldenproblematiek effectief te beheersen. Volgens de VNG is een lokale aanpak juist wenselijk.

Ongewenste verschillen

Volgens het IBO leidt de beleidsvrijheid van gemeenten op het gebied van schuldhulpverlening tot ongewenste verschillen in de toegang en de kwaliteit van schuldhulpverlening. ‘Er zijn veel interventies en initiatieven, maar er is onvoldoende gemeenschappelijke kennis over de effectiviteit ervan of een proces om hieraan bindende normen te ontlenen en deze toe te passen’, zo leest het rapport.

Basisdienstverlening

Afspraken over basisdienstverlening zijn inmiddels vastgelegd in bestuurlijke afspraken tussen Rijk en gemeenten, maar deze zijn gezien de beleidsvrijheid van gemeenten juridisch niet afdwingbaar. Het IBO signaleert ‘een voorzichtig centraliserende tendens’ maar wil het bestaande kwaliteitskader liever wettelijk verankeren. Ook stellen de onderzoekers voor de verschillende schuldentrajecten in elkaar te schuiven.

Gokreclames

De VNG geeft in een reactie op het rapport aan blij te zijn met de integrale analyse van de schuldenketen, maar vindt ook dat het rapport zich in wezen focust op het verkeerde onderwerp. De oorzaken van schulden blijven volgens de Nederlandse gemeenten onderbelicht. ‘Zolang er nog wordt verdiend aan gokreclames, ‘positief betaalgedrag’ wordt gestimuleerd door boetes, er een verdienmodel zit op aanmaningen en de hoogste kosten terechtkomen bij de laagste inkomens, kunnen we daar vanuit systemen een tegengeluid op proberen te maken, maar verandert er niets in de kern’, is de sombere conclusie.

Lokale beleidsvrijheid

De VNG herkent zich daarnaast niet in de constatering in het rapport dat de autonomie en beleidsvrijheid van gemeenten de overheid belemmert om de hoge maatschappelijke kosten van schuldenproblematiek effectief te beheersen. ‘Wij zien gemeenten als onderdeel van de oplossing en waarderen deze beleidsvrijheid juist omdat het gemeenten in staat stelt lokaal maatwerk te leveren binnen het brede sociale domein tot op inwonersniveau.’ De VNG ziet geen aanleiding om de basiseisen nu verder aan te scherpen, maar wil eerst rust en ruimte ‘om het goede te doen voor de inwoner’.