Van Rijn dicteert gemeenten eerlijke thuiszorgtarieven

Gemeenten moeten zorgaanbieders eerlijke tarieven betalen, om te voorkomen dat de arbeidsvoorwaarden van thuiszorgmedewerkers verslechteren.

Laatste dubbeltje

Partijen dienen zich te houden aan de Code voor Verantwoordelijk Marktgedrag Thuisondersteuning, zegt staatssecretaris Martin van Rijn van VWS. Leven ze die niet na, dan is hij bereid ze te dwingen. Volgens hem bevatten cao’s voldoende wettelijke waarborgen, maar hij erkent dat sommige gemeenten gaan voor het laatste dubbeltje, waardoor zorgaanbieders onder het cao-loon willen duiken. De code die tot stand kwam onder leiding van Doekle Terpstra van de Transitiecommissie Sociaal Domein, wordt in gemeenteland slecht nageleefd, benadrukken Kamerleden. ‘Ik ben bereid de vrijblijvendheid er vanaf te halen. Als daar wet- en regelgeving voor nodig is, zal ik het niet nalaten,’ beloofde Van Rijn woensdag tijdens een debat over de Wmo en de langdurige zorg.
 

TSN-debâcle
Hoewel de Tweede Kamer aanstaande dinsdag een apart debat wijdt aan de in surséance van betaling verkerende thuiszorggigant TSN, werd het debat van woensdag sterk gekleurd door het dreigende faillissement van deze organisatie. Volgens SP-portefeuillehouder Tjitske Siderius fungeerde TSN als ‘de stofzuiger’ van het systeem, als partij die andere omgevallen thuiszorgorganisaties overnam. Gaat TSN failliet, dan mag volgens Siderius door de partij die de activiteiten overneemt niet worden getornd aan de arbeidsvoorwaarden van thuiszorgers.
 

Basistarief
De SP drong opnieuw aan op een basistarief voor huishoudelijke hulp en vindt dat cliënten moeten kunnen rekenen op ‘hun vertrouwde gezicht’, ook na een faillissement. ‘Ik durf niet toe te zeggen dat er niks zal veranderen,’ aldus Van Rijn. Het hangt er volgens hem vanaf hangt of er in juridische zin sprake is van een ‘overgang’, als andere aanbieders de taken overnemen van het bij 40.000 cliënten werkende TSN.
 

Winstwaarschuwing
Volgens CDA-woordvoerster Mona Keijzer is het wachten op de volgende instelling die in de problemen komt. Met de dagbesteding en begeleiding en aanbieders van speciaal vervoer gaat het volgens haar dezelfde kant op als met de huishoudelijke hulp. Een brandbrief van brancheorganisatie BTN moet volgens haar worden gezien als ‘een winstwaarschuwing’. BTN zegt signalen te krijgen van leden dat gemeenten onvoldoende beseffen wat begeleiding inhoudt en hoe de kosten zich verhouden ten opzichte van de baten. ‘Ook hier komen de tarieven onder druk te staan.’
 

Motie van wantrouwen

Tijdens het debat kondigde de SP nog nét niet aan dat de vertrouwenskwestie gesteld zou worden. Maar Siderius liet doorschemeren een motie van wantrouwen jegens de staatssecretaris al in de achterzak te hebben. Zij eiste deze week nog een algemeen overleg, mét stemming. Eerder suggereerde Siderius dat er op het ministerie reddingsplannen voor TSN klaarliggen. In een kort voor het debat verstuurde Kamerbrief ontkent Van Rijn dat. ‘Staatssteun voor TSN kan nooit de uitkomst zijn’, schrijft hij. In samenwerking met de VNG is een handreiking opgesteld over wat gemeenten moeten doen om de zorgcontinuïteit te regelen, als een zorgaanbieder omvalt. Verder overlegt de PvdA-bewindsman met de vakbonden over ‘een nieuw arbeidsmarktperspectief voor de thuiszorg’.
 

Gebrekkige communicatie
Een ander onderwerp waar Van Rijn over aan de tand gevoeld werd, is de gebrekkige manier waarop gemeenten hun inwoners informeren over de Wmo-uitvoering. Dit onder meer naar aanleiding van een woensdag gepubliceerd rapport van seniorenorganisatie ANBO, dat de communicatie bij 80 gemeenten over de Wmo onderzocht. ‘Een dikke onvoldoende’ heeft de ouderenorganisatie er voor over. Onderzoek van de persoonlijke situatie van zorgvragers staat vaak niet centraal. Gemeenten werken vaak met standaardbrieven over huishoudelijke hulp, in ondoorgrondelijke taal soms. Vaak wordt niet aangegeven of er een gesprek bij de zorgvrager thuis zal worden gevoerd, wat daarvan het doel is en hoe de uitkomst meegedeeld wordt. Inwoners wordt niet gezegd dat ze een deskundige mogen meebrengen (cliëntondersteuning), bijvoorbeeld een medewerker van een welzijnsorganisatie. Ook op dit punt beloofde Van Rijn beterschap. In overleg met de VNG en cliëntenorganisaties wil hij de voorlichting verbeteren.  
 

Stapelfacturen
PVV-zorgspecialist Fleur Agema vroeg de staatssecretaris om opheldering over zogenoemde ‘stapelfacturen’ voor de eigen bijdrage, die zorggebruikers krijgen toegestuurd door het Centraal Administratie Kantoor. Zij moeten met terugwerkende kracht de eigen bijdrage van meerdere periodes betalen, met factuurbedragen van soms honderden euro’s. Volgens Agema moet een betrouwbare overheid in staat zijn om binnen zes weken de administratieve afhandeling te regelen, en zo niet, dan is volgens haar de consequentie dat vorderingen worden kwijtgescholden. Van Rijn schreef de stapelfacturen toe aan te laat aangeleverde gegevens over geleverde zorg. Cliënten die het bedrag niet in één keer kunnen ophoesten, mogen volgens hem in termijnen betalen.