Van de tekentafel direct naar de praktijk

Op dit moment zitten meer dan 10.000 kinderen thuis, zonder een gedegen onderwijsplek. Eén op de tien jongeren krijgt jeugdhulp. Eén op de twaalf kinderen groeit op in armoede. We hebben een fors aantal niet geregistreerde jongeren in ons land die hulp nodig heeft maar die we op dit moment niet bereiken. En we zijn koploper in Nederland met het aantal gesloten jeugdzorgplaatsingen. Dit zijn geen vragen van vandaag of gisteren, deze problemen spelen al veel langer. En veranderende wetgeving en nieuwe methodieken bieden tot nu toe geen oplossing. Het zijn uitdagingen waar we geen kant-en-klare oplossingen voor hebben, maar waar we volgens mij het antwoord ook niet gaan vinden in nieuwe systemen en andere verantwoording.
 

Veel energie en aandacht

We zien dat er een forse herinrichting van zorg en onderwijs wordt gevraagd. Tegelijkertijd zien we dat de vraag naar jeugdzorg en speciaal onderwijs niet vermindert, maar dat er wel fors wordt bezuinigd. Dit kost huidige bestuurders van organisaties en gemeenten ontzettend veel energie en aandacht. Ongewild wordt die verantwoordingsterreur steeds groter. We betalen forse bedragen om ons te verantwoorden, terwijl deze verantwoording weinig tot niets zegt over de kwaliteit van de jeugdhulp of het onderwijs dat we bieden.
 

Herbezinning op de inrichting

Die worsteling herken ik ook bij de gemeenten. Zij zijn sinds 2015 verantwoordelijk en ik heb waardering voor de enorme opgave waar ze voor staan. Samen hebben we de ambitie om het onderwijs en de jeugdhulp te verbeteren. Maar het inkoopbeleid verandert. Gemeenten moeten beslissen wat voor jeugdhulp ze inkopen en waarom, terwijl er nog geen maatstaf is voor de geleverde kwaliteit. Dit gebeurt allemaal in een klimaat van een keurige drie keer vijf procent reductie, maar inmiddels praten we over een bezuiniging van dertig tot vijftig procent. Dat vraagt van gemeenten, maar ook van jeugdhulp- en onderwijsorganisaties herbezinning op de inrichting van het jeugd- en onderwijsveld.
 

Gezamenlijke vuist

Het verbaast me dan ook dat in de huidige plannen van de Rijksoverheid, waar bepaalde sectoren tijdelijk worden ontzien, jeugdhulp en onderwijs niet voorkomen op het lijstje. Ik vraag me hardop af waarom gemeenten geen gezamenlijke vuist maken. Organisaties en gemeenten houden elkaar wat de verantwoordingsplaag betreft letterlijk in de houdgreep.

Ontwikkelplein

Willen we een kans maken om samen oplossingen te bedenken dan is er ruimte nodig: een plek waar we ideeën snel van de tekentafel omzetten in de praktijk. Waar we kunnen oefenen, experimenteren, vallen en opstaan. De oplossing ligt volgens mij in kennisdeling en samenwerking. Want alleen red je het niet in deze sector. Daarom faciliteren wij een ontwikkelplein: een plek waar we die ruimte creëren om naast bestaande werkzaamheden, samen met collega instellingen, beleidsmakers in binnen- en buitenkring op een andere manier op zoek gaan naar oplossingen.
 

Experimenteren en doorontwikkelen

Hier draaien we de rollen om en beginnen we bij de vraag en de verantwoordelijkheid van ouders en jongeren. Zij bepalen met welke uitdaging we aan de slag gaan in pilots: denktanks waar we met ouders en jongeren, professionals, ondernemers, docenten en financiers op zoek gaan naar een oplossing. Die oplossing zetten we meteen om naar de praktijk: we gaan experimenteren en doorontwikkelen.

Onze ambitie

We hebben niet de illusie dat we alle problemen kunnen oplossen. Maar als twee van de tien experimenten een bijdrage kunnen leveren, dan zijn we al heel ver. We willen zoveel mogelijk mensen uitdagen om mee te doen. Onze ambitie is om met de samenleving op zoek te gaan naar oplossingen. Met de wijkagent, met de buurvrouw, met jongeren, ouders, beleidsmakers, wethouders en het bedrijfsleven. Daarom doe ik graag een oproep: heeft u een uitgesproken mening over oplossingen of verbeteringen in het onderwijs of jeugdhulp? Doe en denk mee op onze website iHUB.nu.

Hans du Prie
Meer columns van Hans du Prie leest u hier.