Utrecht: ‘Werken loont niet voor statushouders’

De gemeente Utrecht spreekt tegen dat er een direct verband is tussen het versneld verkrijgen van een woning door statushouders en het opzeggen van hun baan. Volgens wethouder Rachel Streefland (integratie, ChristenUnie) zijn er verschillende redenen waarom het vasthouden van werk niet altijd lukt bij inburgerende statushouders. Bovendien loont werken voor hen vaak onvoldoende. Dat schrijft de wethouder aan de gemeenteraad in reactie op schriftelijke vragen.

Ontslag

Aanleiding voor die vragen was een publicatie van het Financieele Dagblad, dat dit weekend schreef dat tientallen statushouders ontslag hadden genomen nadat zij deze zomer versneld een woning toegewezen hadden gekregen. De gemeente wist hiervan. Stadsbelang Utrecht, PVV, VVD en CDA hadden het college om opheldering gevraagd.

Perverse prikkel

De Utrechtse partijen noemen dit ‘kwalijk en onacceptabel’. ‘Werken is juist een belangrijke manier om mee te doen in onze samenleving.’ Blijkbaar is het kunnen aanvragen van een uitkering en toeslagen een ‘perverse prikkel om te stoppen met werken’, schrijven zij.

Complex

‘Het starten met het inburgeren en werk wordt als intensief en complex ervaren’, reageert wethouder Streefland. ‘Helaas lukt dit niet altijd en bij iedereen. In de uitvoeringspraktijk zien wij dat daar verschillende oorzaken (ziekte, geen kinderopvang, slechte arbeidsomstandigheden) onder liggen.’

Fastfoodketen

Volgens de gemeente hebben niet tientallen maar zes ‘van dit jaar 650 verplicht te huisvesten statushouders hun contract bij een grote internationale fastfoodketen beëindigd’. ‘Daarnaast hebben ons signalen bereikt dat dit mogelijk nog een paar andere statushouders betreft bij een andere horecaonderneming’, schrijft de wethouder.

In elke gemeente

Dat statushouders ontslag nemen, is volgens haar geen nieuw verschijnsel. Het heeft dan ook niets te maken met de ‘versnellingsactie’. ‘Dat statushouders hun contract opzeggen, is iets wat in elke gemeente voor kan komen.’ Zij benadrukt dat het beleid van Utrecht ‘erop is gericht dat statushouders in onze stad vanaf dag één inburgeren en meedoen’.

Weeffouten

Streefland legt uit dat werken voor statushouders vaak niet loont. Dat komt volgens haar door weeffouten in de bijstandsregels. ‘Als een statushouder een arbeidscontract heeft met weinig perspectief op een vast inkomen, een contract heeft met weinig uren (0-urencontract), of werkt voor een minimumloon dan is hij in veel gevallen aangewezen op aanvullende regelingen, omdat vaste lasten hiermee niet voldaan kunnen worden’, aldus de wethouder.

Bijverdienen

Veel statushouders hebben dus een bijstandsuitkering, en bijverdienen naast de uitkering is onaantrekkelijk omdat zo goed als alle bijverdiensten worden ingehouden op de uitkering. De gemeente Utrecht is daarom, samen met andere gemeenten, in gesprek met het rijk over hoe het aantrekkelijker gemaakt kan worden om naast een bijstandsuitkering in deeltijd te werken, zodat werken meer gaat lonen.

Bizarre situatie

Minister Karien van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (CDA) reageerde tijdens het wekelijks vragenuurtje van de Tweede Kamer ook op de berichtgeving. Ze noemt het een ‘behoorlijk bizarre situatie’. Ze zegt in gesprek te zijn met de gemeente om te achterhalen wat er aan de hand is. ‘Het mag niet zo zijn dat statushouders alles laten vallen zodra ze een huis hebben’, vindt Van Gennip. Statushouders hebben zowel rechten als plichten. De taal leren en het actief zoeken naar betaald werk hoort daarbij, zei de minister.

Achterstand

De gemeente Utrecht zette afgelopen zomer een unieke methode in om de achterstanden wat betreft huisvesting van statushouders in te halen. Gedurende vier weken werden zo goed als alle vrijkomende sociale huurwoningen toegekend aan statushouders, terwijl normaalgesproken minder dan 30 procent voor die doelgroep bestemd is. Dankzij deze aanpak heeft de gemeente de achterstand inderdaad weg weten te werken. (ANP/Redactie)