Frictiekosten transitie jeugdzorg ruim 100 miljoen
Frictiekosten bedragen naar verwachting 123 miljoen. Daarvan gaat zo’n 43 miljoen op aan wachtgeld. De kosten voor huisvesting bedragen 80 miljoen.
De overgang van jeugdzorg naar gemeenten zal waarschijnlijk zo’n 123 miljoen euro aan frictiekosten opleveren voor de huidige aanbieders van jeugdzorg. Dat blijkt uit onderzoek van Panteia en Seor in opdracht van De Stuurgroep Stelselherziening Jeugd. Als na de transitie de omzet bij de huidige aanbieders meer daalt dan nu wordt ingeschat, kunnen de frictiekosten oplopen tot wel 311 miljoen.
Wachtgeld en ww
Alle taken op het gebied van jeugdzorg vallen vanaf 2015 onder de gemeenten. Zij zullen dan zelf contracten afsluiten met aanbieders van jeugdzorg. Voor de huidige aanbieders betekent dit dus mogelijk het einde van het contract. Personeel van jeugdzorginstellingen wacht dan ontslag met wachtgeld of ww en de huur van de gebouwen kan worden opgezegd, zogeheten frictiekosten.
Overgangstermijn
Panteia heeft verschillende scenario’s doorgerekend. Eind maart werd duidelijk dat gemeenten verplicht worden om in 2015 een deel van de zorg die in 2014 wordt gegeven, over te nemen. De kosten in dit scenario bedragen naar verwachting 123 miljoen. Daarvan gaat zo’n 43 miljoen op aan wachtgeld. De kosten voor huisvesting bedragen 80 miljoen. Door het afspreken van een overgangsregeling zijn de frictiekosten bijna 17 procent lager dan zonder zo’n regeling.
Bureau Jeugdzorg
De grootste klappen zullen bij de Bureaus Jeugdzorg vallen. ‘Gemeenten kunnen zelf kiezen welke instantie de toegangspoort tot jeugdzorg wordt’, legt onderzoeker Niek Timmermans uit. ‘Nu ligt die functie exclusief bij Bureau Jeugdzorg.’ De omzet van de Bureaus Jeugdzorg kan daardoor met fors dalen. In de doorberekende variant zou de omzet van de toegangsfunctie BJZ zelfs met 72 procent terug kunnen lopen.
6 miljoen
Ook de provincies kunnen te maken krijgen met frictiekosten omdat hun taken beëindigd worden. Bij de provincies werken in 2015 ongeveer 117 mensen in de jeugdzorg. Een deel zal door natuurlijk verloop afvloeien, maar de kosten van Ww voor jeugdzorgmedewerkers bij de provincies kunnen oplopen tot bijna 6 miljoen euro, aldus Panteia.
Verschuigingen
Overigens is het lastig in te schatten hoe hoog de kosten daadwerkelijk zullen uitvallen. Als gemeenten contracten bij andere instellingen gaan afsluiten, zal daar juist werkgelegenheid zijn en behoefte aan huisvesting. ‘Een deel van de mensen die ergens ontslagen worden, zal dus ergens anders weer aan het werk kunnen’, aldus Timmermans. Ondanks die verschuiving tussen instellingen onderling, verwacht Panteia dat toch zo’n 1500 FTE zal verdwijnen.
Per instelling
Het onderzoek is gedaan naar de verschillende sectoren in de jeugdzorg. Wat de transitie betekent voor specifieke instellingen, is daarom nu nog niet te zeggen. Voor de stadsregio Amsterdam wordt gewerkt aan een specifiekere voorspelling op instellingsniveau.
Dat komt dan ongeveer overeen met het percentage van de zogenaamde hulp die volgens valide onderzoek geen effect heeft (ongeveer 50% van die 72%) en zogenaamde hulp die negatief effect heeft (problemen worden groter: ook ongeveer 50% van 72%)
Zie het rapport 909 zorgen, een onderzoek naar de doelmatigheid van de ondertoezichtstelling, prof. dr. N.W. Slot et. al.
Bijkomend voordeel: minder duurzaam ontwrichte gezinnen, minder onnodig beschadigde kinderen, en langdurige besparingen door het aldus voorkomen van (gevolg-)kosten voor de samenleving die anders zichzelf in stand houden en nog decennia blijven doorlopen.