'Taaleis moet eenvoudiger, tegenprestatie breder'

De VNG wil meer vrijheid voor gemeenten in de uitvoering van de taaleis en wil ook dat staatssecretaris Tamara van Ark (Sociale Zaken en Werkgelegenheid, VVD) de tegenprestatie van een bredere definitie voorziet. Die punten kwamen onlangs ter tafel in het bestuurlijk overleg tussen gemeenten en de staatssecretaris.

Politieke realiteit

‘Beide instrumenten zijn in hun huidige vorm bureaucratisch en belemmerend in de uitvoering van de Participatiewet’, zegt de Dordtse wethouder Peter Heijkoop (werk en inkomen, CDA), tevens voorzitter is van de VNG-commissie Participatie, Schuldhulpverlening en Integratie. Heijkoop, die met enkele collega-wethouders en Divosa-voorzitter Erik Dannenberg onlangs bij staatssecretaris Van Ark aanschoof, vindt de twee wetten eigenlijk onnodig. ‘De Participatiewet biedt zonder deze bepalingen genoeg mogelijkheden om uitkeringsgerechtigden te stimuleren of te sanctioneren’, vindt Heijkoop. ‘Wij zien natuurlijk ook de politieke realiteit. Te taaleis en de tegenprestatie zijn immers een gegeven, dus is onze inzet een aanpassing van deze twee wetten.’

Schaarse middelen verdelen

Heijkoop vindt dat de tegenprestatie nog te nauw wordt gedefinieerd. ‘Mantelzorg, vrijwilligerswerk, scholing, en het volgen van een re-integratietraject zijn wat ons betreft allemaal voren van inspanning die een tegenprestatie kunnen zijn, maar niet meetellen, aldus Heijkoop. ‘Gemeenten moeten hun schaarse middelen zo goed mogelijk verdelen en daaraan leveren mantelzorgers en vrijwilligers een belangrijke bijdrage. Als re-integratie als tegenprestatie telt, krijgen wij ook meer de vrije hand in het beschikbaar stellen van geld op manieren waarbij de lokale situatie het meest gebaat is.’ Re-integratiebudgetten mogen nu nog niet worden ingezet voor de uitvoering van de tegenprestatie.

Aan maatwerk voorbij

‘Dat we voor de uitvoering van de Wet taaleis bij alle uitkeringsgerechtigden in de doelgroep een taaltoets moeten afnemen, gaat voorbij aan het principe van maatwerk’, voegt Heijkoop daaraan toe. ‘Klantmanagers kunnen prima zelf vaststellen of een gebrekkige taalbeheersing deelname aan de samenleving en de arbeidsmarkt in de weg zit. Er zijn ook andere toetsen en tests die in sommige gevallen duidelijker of beter bruikbaar zijn.’ Heijkoop noemt het daarnaast belangrijk dat er een verbinding wordt gelegd met het aankomende inburgeringsstelsel en de middelen die gemeenten krijgen in het kader van de Wet educatie en beroepsonderwijs (Web).

Zelfde doel

Heijkoop benadrukt dat gemeenten naar hetzelfde doel streven als de staatssecretaris. ‘Zij zou ons erg helpen die doelen ook te bereiken als gemeenten de ruimte en de vrijheid krijgen om op de manier te werken die het best aanslaat. Dat wordt flink bemoeilijkt door de tegenprestatie en de taaleis in hun huidige vorm.’