Syriërs vinden Nederlandse bureaucratie onduidelijk

Syrische statushouders willen dolgraag aan het werk, maar lopen tegen de ingewikkelde Nederlandse bureaucratie aan in hun pogingen om de taal te leren en mee te doen in de samenleving. Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) doet in haar rapport 'Nederland Papierenland' een aantal aanbevelingen voor gemeenten.

Wachten
De hoofdvraag van het kwalitatieve SCP-onderzoek dat donderdag verschijnt: op welke manier geven Syrische statushouders zelf hun participatie in Nederland vorm? Hoewel veel Syriërs positief zijn over de aankomst in Nederland, lopen zij tegen knelpunten aan als het gaat om integratie en participatie. Dat begint in de opvangperiode, waar statushouders nog geen eigen woning hebben. Die periode wordt vooral gekenmerkt door wachten op de uitkomst van de asielprocedure en op de toewijzing van een woning. Ook geven ze aan dat taallessen in die periode niet altijd beschikbaar zijn.

Druk
Dit ondanks dat Syriërs het leren van de taal belangrijk vinden en veel motivatie hebben om mee te doen in de Nederlandse samenleving. Ze willen graag zo snel mogelijk onafhankelijk van een uitkering worden, ook omdat ze het idee hebben dat dat de kans verkleint dat ze teruggestuurd worden. De keerzijde daarvan is dat statushouders soms werk accepteren 'om maar aan het werk te zijn', ook als het niet bij hun opleiding of achtergrond past. Sommige Syriërs ondervonden ook druk van hun contactpersoon bij de gemeente om elke mogelijke baan te accepteren.

Versnipperd
Verder bestaat er onder de respondenten onbegrip over het spreidingsbeleid waarbij statushouders zelf geen zeggenschap hebben over waar ze gehuisvest worden. Bovendien bestaan er verschillen in de voorzieningen die gemeenten aan statushouders bieden, zoals de hoogte van het inrichtingskrediet en of er wel of niet reiskosten worden vergoed voor taallessen en inburgeringscursussen. Statushouders vinden het bureaucratische landschap in Nederland versnipperd en onduidelijk.

Kansen
De wetswijziging die het kabinet voor volgend jaar heeft aangekondigd, waarbij gemeenten de verantwoordelijkheid krijgen voor de inburgering en taallessen, biedt kansen om de genoemde knelpunten aan te pakken, concludeert het SCP. Het rapport raadt onder meer aan om bij de toewijzing van vluchtelingen aan gemeenten meer rekening te houden met het kwalificatieprofiel. Verder zouden statushouders baat hebben bij trajecten die taal- en beroepstraining combineren. Ten slotte is het raadzaam voor gemeenten om statushouders actief te betrekken bij de vormgeving van het eigen integratietraject.

Eerlijk
Ondanks de verbeterpunten benadrukt het SCP ook dat Syriërs over het algemeen positief zijn over de eerste contacten met Nederlanders. Vooral contact met vrijwilligers wordt gewaardeerd. Ook wijzen Syriërs op het feit dat het Nederlandse systeem, ingewikkeld en bureaucratisch als het is, wel eerlijk is - en in vergelijking met Syrië: niet corrupt.