Stijve poot

De nieuwe Jeugdwet stuit op veel verzet. Gemeenten vinden dat het kabinet veel te veel ingrijpt in hun beleidsvrijheid. Het kabinet moet die kritiek ter harte nemen. Het heeft immers de steun van gemeenten nodig; die voeren de Jeugdwet uit. Gemeenten moeten dit keer wel hun poot stijf houden. 

De stelselwijziging – neergelegd in het wetsvoorstel Wet verbetering beschikbare jeugdigen – was al niet onder gelukkig gesternte geboren. Zij werd begin november aangekondigd en sloeg bij gemeenten in als een bom. Het moment van inspraak – midden in de zomer – heeft de verhoudingen geen goed gedaan. Bijzaak zou je kunnen denken, het gaat om de inhoud. Maar dat is niet helemaal waar. Als het gaat over de jeugdhulp zijn kabinet en gemeenten niet bepaald on speaking terms. Elk smetje kan er net een teveel zijn.

De inhoud dan. Het kabinet gaat te veel op de stoel van gemeenten zitten, vinden onder meer VNG, diverse jeugdregio’s en Divosa, de vereniging van gemeentelijke directeuren in het sociaal domein. Het wetsvoorstel perkt de gemeentelijke beleidsvrijheid fors in ‘terwijl gemeenten wel volledig verantwoordelijk zijn en blijven voor het bieden van jeugdhulp, inclusief de financiering’, stelt de VNG. De wet moet wat de gemeentekoepel betreft dan ook van tafel. De wetswijziging zal de transformatie bij gemeenten ‘doorkruisen en in sommigen gevallen zelfs afremmen’, waarschuwt Divosa.

De verplichte regionale samenwerking is gemeenten daarnaast een doorn in het oog. Voor de gewenste transformatie is rust in stabiele weten regelgeving nodig. Grote zorgen zijn er ook over al die onderwerpen die nu niet in het wetsvoorstel staan, maar later via delegatiebepalingen en Algemene Maatregelen van Bestuur worden ingevuld. Het wordt zo een nog meer open einde-regeling dan de huidige Jeugdwet al is. En blijft de jeugdhulp een financiële black box voor gemeenten.

Gemeenten hebben zich, vooral financieel, behoorlijk verkeken op de huidige Jeugdwet. Laat dat een harde les zijn. Gemeenten moeten weigeren zonder afdoende verbeteringen en euro’s verantwoordelijkheid te gaan dragen voor de nieuwe Jeugdwet.