Sociale werkvoorziening wil één pot voor arbeidsgehandicapten

De verschillende regelingen voor mensen met een arbeidshandicap moeten worden samengevoegd. Gemeenten worden verantwoordelijk voor de uitvoering van die ene nieuwe regeling. Dat adviseren de VNG en de branchevereniging van sociale werkvoorzieningen, Cedris, los van elkaar in brieven aan de commissie-De Vries.

Die commissie is ingesteld door staatssecretaris Ahmed Aboutaleb van Sociale Zaken en moet een voorstel doen voor de modernisering van de Wet sociale werkvoorziening (Wsw). Dat is nodig omdat de sociale werkvoorziening te maken heeft met steeds verder oplopende wachtlijsten, waardoor het stelsel onhoudbaar dreigt te worden. Zo'n twintigduizend mensen wachten nu op een werkplek, in sommige regio's is de wachtlijst opgelopen tot een paar jaar. Zowel de VNG als Cedris drukken de leden van de commissie, die voor de zomer met een advies moet komen, op het hart verder te kijken dan alleen de sociale werkvoorziening en alle regelingen voor mensen met een arbeidshandicap of 'afstand tot de arbeidsmarkt' in het advies te betrekken. Het gaat dan ook om de bijstand, de WAO en de Wajong - de Wao voor jonggehandicapten.

Die laatste voorziening heeft eveneens te maken met een enorme toestroom. 'Wat we nu zien is dat mensen die een vergelijkbare arbeidshandicap hebben in verschillende voorzieningen zitten. En als ze eenmaal een bepaald etiket hebben komen ze daar meestal niet meer vanaf', zegt tijdelijk directeur van Cedris, Harry Vogelaar. 'Wij pleiten ervoor het onderscheid zoveel mogelijk te laten vallen en de nadruk te gaan leggen op het potentieel van mensen.' Wanneer alle regelingen worden samengevoegd tot één participatiepot, zouden gemeenten verantwoordelijk worden voor zo'n 1,2 miljoen mensen die op de een of andere manier niet zelfstandig aan een baan kunnen komen. De VNG vindt dat gemeenten helemaal zelfstandig moeten bepalen hoe en door wie ze de trajecten voor deze mensen laat uitvoeren. Dit idee valt slecht bij de sw-bedrijven, die hun eigen expertise op dit punt benadrukken.

Illusie

José Meijer van de vakbond Abvakabo FNV verwacht wel dat de commissie uiteindelijk met 'een ontschottingsverhaal' komt. De bond is daar niet voor. Volgens Meijer is het een illusie te denken dat met een stelselwijziging het probleem van de grote toestroom van mensen in de verschillende regelingen is te stoppen. 'De bottleneck zit bij bij de werkgevers. Die willen maar geen mensen met een arbeidshandicap in dienst nemen. Pogingen in het verleden om dat met subsidies te stimuleren werken niet. Je kunt veel plannen verzinnen, maar zolang je die werkgevers niet meekrijgt, houdt het gewoon op.'

Forsere maatregelen richting de werkgevers zijn nodig, denkt ze. Meijer denkt onder meer aan quota. Ook gemeenten kunnen in het huidige stelsel al meer doen om sw'ers aan het werk te krijgen. 'Neem de aanbesteding van de groenvoorziening. Dat is bij uitstek een taak die de sw-bedrijven goed op zich kunnen nemen. Als je dat als gemeente dan uitbesteedt aan een ander bedrijf, werk je jezelf tegen.'