Schuldhulpverlener zelf kopje onder

Terwijl het aantal aanvragen naar schuldhulpverlening toeneemt, is schuldhulpdienstverlener VOC Maatwerk omgevallen. Niet door gebrek aan opdrachten, maar vanwege buitenissige privébetalingen, weggesluisde winsten en ruziënde aandeelhouders.

VOC Maatwerk is bankroet. De detacheerder die uitsluitend externe schuldhulpverleners aan gemeenten en gemeentelijke kredietbanken levert, was in 2009 nog goed voor een loonlijst van 140 werknemers en een bedrijfsresultaat van een kleine 2 miljoen euro. Op de huidige loonlijst van VOC Maatwerk staan nog een kleine 40 werknemers, zo bevestigt advocaat Sjef Bartels, die met curator Maarten Drop tevergeefs een koper voor het wankelende bedrijf zocht. 

Kredietbank
De gevolgen voor gemeenten als Den Haag, waar meerdere werknemers van VOC Maatwerk bij de Gemeentelijke Kredietbank zijn gedetacheerd, zijn nog niet bekend. De bewindvoerder heeft de lopende contracten verkocht aan investeringsmaatschappij Holland Venture en hoopt dat ‘bij wijze van spreken op vrijdag de werknemers nog namens VOC en op maandag namens de koper hetzelfde werk met dezelfde inzet uitvoeren.’ Met het bankroet zijn de afspraken overigens opengebroken.

De curator laat weten dat ‘het aan de gemeenten is om de lopende contracten voort te zetten of niet.’ De gemeente Den Haag heeft daar nog geen besluit in genomen. Desgevraagd laat een woordvoerder weten dat het ‘nog te vroeg is voor een besluit’ over de lopende contracten: ‘Pas als wij de nieuwe koper hebben gesproken, kunnen wij consequenties aan het faillissement verbinden.’

Werk te over
Dat de zelfverklaard marktleider in schuldhulpverlening juist nu omvalt, is opmerkelijk. Gemeentelijke Kredietbanken en andere schuldhulpverleningsafdelingen hebben sinds het begin van de crisis werk te over. Het aantal aanvragen van schuldhulpverlening bij gemeenten en kredietbanken is sinds 2008 bijna verdubbeld. In dat jaar klopten nog 43.000 mensen aan bij een gemeentelijke schuldhulpverlener. Volgens de meest recente cijfers waren dat er 76.000 in 2011. De gemiddelde schuld steeg in dezelfde periode van 14.000 euro naar 32.250 euro.

Hoewel de Belastingdienst de belangrijkste schuldeiser is gebleven, neemt naast het aantal huurachterstanden, hypotheekschulden en niet betaalde zorgpremies ook het aantal schuldaanvragen van mensen met inkomen uit werk toe. En branchevereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren NVVK, die deze cijfers bijhoudt, verwacht dat de druk op gemeenten verder zal toenemen.

Met de invoering van de nieuwe Wet schuldhulpverlening hebben gemeenten niet alleen de plicht om hun eigen schuldhulpverleningsbeleid op papier te zetten, ook zijn er deadlines gebonden aan de behandeling van nieuwe aanvragen. Het gevolg is een toename van de last voor gemeenten – en dus een groeiende vraag naar extra inzet van bijvoorbeeld een detacheerder. Dat bevestigt Joke de Kock, voorzitter van de NVVK. VOC Maatwerk was tot voor kort aspirant-lid van deze branchevereniging. Het faillissement van VOC Maatwerk is voor De Kock dan ook een incident in een verder gezonde branche. ‘U kunt zich voorstellen dat wij deze situatie heel vervelend vinden. Dit heeft niets met schuldhulpverlening te maken. Alle afspraken met gemeenten en schuldhulpverleningsinstanties zijn gewoon nagekomen. Het probleem lag niet aan de dienstverlening van het bedrijf, maar bij de aandeelhouders.’

Knallende ruzie
Toch geeft het faillissement aan dat het in de markt voor overheidsleveranciers stilletjes heeft kunnen rotten als een mispel. Want hoewel VOC Maatwerk zich erop beroept zijn gemeentelijke klanten weer ‘kapitein op eigen schip’ te maken, was er op de brug van VOC Maatwerk zelf een machtsstrijd losgebarsten. De vier directeuren kregen in 2011 onderling knallende ruzie. Oprichter Stijn Vos – tegenwoordig CDA-voorzitter in Laren – spande begin 2012 een rechtszaak aan tegen het bedrijf en drie van zijn medebestuurders. In het vonnis is te lezen dat de bestuurders tenminste 2,3 miljoen euro van VOC naar een ander bedrijf hebben gesluisd, de vrijgezellenfeesten (in Denemarken en Mexico) van twee bestuurders op het schuldhulpbedrijf zijn afgewenteld en bestuurder Ole van der Straaten (die ooit topman was van supermarktconcern Laurus) ‘regelmatig contanten heeft opgenomen met de creditcard van VOC’, zonder specificatie van de uitgaven.

Bankroet
Het complete bestuur is vorig jaar op last van de rechter geschorst en het bedrijf is onderworpen aan een onderzoek naar de gang van zaken. Dat onderzoek is door gebrek aan financiering nooit gestart en de belastingschuld van het bedrijf (loonbelasting en omzetbelasting) was opgelopen tot 2,5 miljoen euro. Of de fiscus na faillietverklaring dat volledige bedrag ooit nog terugkrijgt is onduidelijk, maar de bewindvoerder laat weten dat de kans klein is dat aandeelhouders geld krijgen. Sterker nog: met het bankroet loopt de directie het risico voor bestuurdersaansprakelijkheid verantwoordelijk te worden gesteld.