Uitsluiting studenten van energietoeslag gebrekkig onderbouwd

Volgens de Raad van State moet het besluit om studenten uit te sluiten van de energietoeslag voor minimahuishoudens beter worden onderbouwd. Ook moet de regering beter uitleggen waarom de energietoeslag überhaupt nodig is – er zijn immers al andere koopkrachtmaatregelen getroffen die ook verlichting bieden.

Wetsvoorstel

Dat schrijft de Afdeling advisering van de Raad van State over het wetsvoorstel voor de energietoeslag, dat eind vorig jaar werd ingediend. Die toeslag – een incidentele tegemoetkoming van 1800 euro – werd in 2022 uitgekeerd door gemeenten om de effecten van de hoge energieprijzen voor huishoudens met lage inkomens te dempen. Het wetsvoorstel regelt dat de energietoeslag in 2023 opnieuw wordt uitgekeerd.

Studenten

In het voorstel staat onder andere dat studenten niet in aanmerking komen voor de energietoeslag. In de regeling van 2022 werden studenten nog niet wettelijk uitgesloten, maar raadde het ministerie gemeenten wel aan om aanvragen van studenten af te wijzen.

Het meenemen van studenten zou te veel vragen van de uitvoeringscapaciteit van gemeenten, beargumenteert de regering in het wetsvoorstel. Tegelijkertijd wordt verwacht dat slechts een kleine groep studenten daadwerkelijk in aanmerking komt voor de regeling. Die redenering is in lijn met het oordeel van de landsadvocaat.  

De rechtbank Gelderland is het daar overigens niet mee eens: die oordeelde afgelopen zomer dat de gemeente Nijmegen tóch energieslag moet uitkeren aan studenten die aan de voorwaarden voldoen.

Overcompensatie

Ook de Raad van State gaat niet mee in de redenering van de regering. Uitwonende studenten worden, net als andere minima, geconfronteerd met hoge energieprijzen, schrijft de Raad. Het argument dat er risico op 'overcompensatie' zou zijn, is niet overtuigend genoeg. Het is de Raad 'niet duidelijk waarom overcompensatie bij studenten problematisch wordt geacht en bij andere groepen minima niet'. De regering moet het uitsluiten van studenten daarom 'voorzien van een nadere motivering', adviseert de Raad.

Keuze

Bovendien, stelt de Raad, neemt de regering hiermee voor gemeenten de keuze weg om studenten wél mee te nemen in de energietoeslag. Sommige gemeenten kiezen er immers voor om studenten toch in aanmerking te laten komen. Het wettelijk uitsluiten van studenten kan ertoe leiden dat studenten vaker een beroep gaan doen op de individuele bijzondere bijstand, merkt de Raad op.

Noodzaak

Ook stelt de Raad vraagtekens bij de noodzaak van de regeling an sich. De omstandigheden zijn immers veranderd ten opzichte van vorig jaar: het minimumloon, de uitkeringen en de toeslagen zijn verhoogd en het prijsplafond voor energie is in werking getreden. Daarom is een verlenging van de regeling niet vanzelfsprekend. De Raad adviseert de regering om 'de noodzaak van de voorgestelde verlenging van de energietoeslag en de daarbij gekozen grofmazige aanpak' nader toe te lichten.