Gronings beleid bewindvoering nog steeds onwettelijk

De gemeente Groningen gaat haar boekje flink te buiten met haar beleid op het gebied van bewindvoering. Dat blijkt uit een uitspraak van de Rechtbank Noord-Nederland. Volgens de rechter doorkruist het gemeentelijk beleid om externe bewindspersonen niet te vergoeden de bevoegdheid van de kantonrechter, en is het tevens in strijd met de keuzevrijheid van de onder bewind gestelde.

GDK

Groningers met geldzorgen kunnen terecht bij de Groningse Kredietbank (GDK). Bij de GDK kun je onder andere hulp krijgen met inkomensbeheer, beschermingsbewind, schuldhulpverlening of een sociale lening. Sinds 2018 is het beleid van de gemeente om bewindvoering zoveel mogelijk zelf uit te voeren. In de praktijk is er de afgelopen jaren actief beleid gevoerd om externe bewindspersonen zoveel mogelijk te weren.

Onder druk gezet

Al in 2022 kwam het beleid van Groningen voor bij de Centrale Raad van Beroep. Meerdere inwoners die op dat moment een andere bewindvoerder hadden, dus niet via de gemeente, zouden door het gemeentebestuur onder druk zijn gezet om over te stappen naar de GKB. Onder andere door aan te geven geen vergoeding meer te geven voor de externe bewindvoering. De Centrale Raad tikte de gemeente op de vingers: ze had de inwoners niet mogen vragen om een overstap te maken.

Vergoedingen

Ook het ‘dreigen’ met het intrekken van de vergoeding was niet wettelijk volgens de Centrale Raad. Hierop paste Groningen het beleid aan: mensen met een externe bewindvoerder mochten bij die partij blijven en kregen daarvoor een vergoeding via de bijzondere bijstand, maar alle nieuwe cliënten moesten dat via de gemeente doen of anders zelf betalen. ‘Bewindvoering is voor inwoners met een laag inkomen gratis. Als u naar een andere niet gemeentelijke bewindvoerder gaat, dan moet u dit zelf betalen’, zo leest de gemeentelijke website nog steeds.

Weer naar de rechter

Maar ook dat mag niet, heeft de rechter nu bepaald. Een inwoner van de gemeente die eind augustus 2022 bijzondere bijstand aanvroeg voor de kosten van haar bewindvoerder heeft gelijk gekregen in de zaak die zij tegen de gemeente aanspande. Het lokale bestuur weigerde herhaaldelijk haar verzoek voor bijzondere bijstand omdat zij volgens Groningen die kosten had kunnen voorkomen door via de GKB gratis bewindvoering af te nemen.

Vertroebeling

Het beleid van de gemeente Groningen wordt door de rechter op verschillende gronden afgestraft. Het belangrijkste bezwaar tegen het standpunt van de gemeente is dat het de kantonrechter is die bepaalt welke bewindvoerder per individueel geval het meest geschikt is, en niet de gemeente. De werkwijze van de GKB ‘vertroebelt’ volgens de rechter zelfs de door de kantonrechter te maken afwegingen.

Op de stoel van de kantonrechter

Want, zo oordeelt de rechter, door de aanvraag voor bijzondere bijstand te weigeren en te oordelen dat de inzet van een externe bewindvoerder niet nodig was gaat het college op de stoel van de kantonrechter zitten. ‘Het college dient naar het oordeel van de rechtbank uit te gaan van de door de kantonrechter reeds beoordeelde noodzakelijkheid van (de kosten van) het bewind door de benoemde bewindvoerder en moet dat oordeel ten volle respecteren.’

Keuzevrijheid

Daarnaast stelde de gemeente zich op het standpunt dat de cliënt tegen de kantonrechter had kunnen zeggen dat zij een voorkeur had voor de GKB. Dit om kosten te voorkomen. De rechter oordeelt echter dat dit standpunt bevestigt dat het beleid ingaat tegen de keuzevrijheid van de Groningse inwoners. ‘Elke aan de kantonrechter kenbaar gemaakte voorkeur, anders dan voor de door het college aangeboden bewindvoerder, zal immers leiden tot een (toekomstige) afwijzing van de aanvraag om toekenning van bijzondere bijstand voor de kosten van bewindvoering.’

De rechter oordeelt dat de gemeente de door de cliënt gemaakte kosten voor bewindvoering alsnog moet vergoeden, alsmede een proceskostenvergoeding van bijna 3.000 euro.