Prijsschieten

In mijn jeugdjaren had ik een vriendje. In de derde klas van de lagere school kreeg zijn vader een ernstig auto-ongeluk. Hij moest dit bekopen met een hoge dwarslaesie, met een verlamming vanaf de nek. Er volgden jaren van revalidatie. En het lukte hem om zich buitenshuis nog voort te bewegen met een elektrische rolstoel. 

Ik zie hem nog zitten langs de lijn van het voetbalveld, kijkend naar het elftal waar zijn zoon en ik in speelden. Op den duur ging dit niet meer en uiteindelijk kon hij alleen nog maar op bed liggen. Hij lag altijd voor het raam met één arm in een band. Als ik langs fietste knikte hij met z’n hoofd. Praten en lezen gingen nog wel. Hij werd voornamelijk verzorgd door zijn vrouw. Zo hebben hij en het gezin nog 20 jaar geleefd. Hij is ongeveer 60 jaar geworden.
 

Wij hadden een overbuurman. Hij had het 'in de rug' zoals we dit vroeger noemden. De overbuurman hoefde niet meer te werken. Hij verzorgde zijn tuin alsof zijn leven ervan afhing. En neemt u van mij aan dat het een gigantische tuin was, met een bosrandje als afscheiding tussen de kavels. De buurman was dus veel in de weer met gras maaien, schoffelen, bomen snoeien en zagen, tegels leggen. Van die dingen dus. De familie had ook een caravan. Ik zie hem nog in z’n eentje de caravan naar de trekhaak van de auto trekken. De man is zeer oud geworden.

Twee mensen. Twee totaal verschillende situaties. Ze hadden één ding gemeenschappelijk: hun Wao-uitkering. Het waren de jaren ’70 van de vorige eeuw. De sluizen van de Wao stonden wijd open. In de jaren ’80  naderde het aantal Wao-uitkering de magische grens van 1 miljoen. Er kwam een parlementaire enquête in de jaren ’90. En pas in 2005 is de Wao opgevolgd door de Wia.

Hoe komt het toch dat in onze verzorgingsstaat de regelingen direct vollopen? En waarom lukt het ons niet om wetgeving te maken en een uitvoeringsapparaat in te richten die ervoor zorgen dat alleen die mensen gebruik maken van een regeling waar het echt voor bedoeld is? En dan niet juridisch, maar vooral waar het moreel en maatschappelijk voor bedoeld is. Je ziet het op alle terreinen: Wajong, kinderopvang, persoonsgebonden budgetten, speciaal onderwijs, huurtoeslag en ga zo maar door. Er komt een regeling, je knippert met je ogen, en hup er is al weer een miljard extra uitgegeven. Gevolg is dat er moet worden bezuinigd en de betreffende regeling moet worden aangepast. Een regeling afschaffen lukt in Nederland niet, dus wordt het alleen ingewikkelder gemaakt. Strengere toelatingseisen, eigen bijdragen en lagere vergoedingen behoren dan tot het standaard repertoire. Als daarmee het kaf van het koren wordt gescheiden kun je er nog vrede mee hebben. Maar hoe vaak lijden de 'goeden' niet onder de 'kwaden'?
 

Een recent voorbeeld in de categorie 'niet-geschoten-is-altijd-mis', is de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten, kortweg de Wtcg. Deze regeling is min of meer de opvolger van de fiscale aftrekpost voor buitengewone uitgaven. Bij de jaarlijkse belastingaangifte was het natuurlijk de sport om deze post zo hoog mogelijk te maken met contactlenzen, brillen en dergelijke. Zo bezien was de halve bevolking van Nederland  chronisch ziek of gehandicapt. Zoals ik al zei, afschaffen lukt niet, dus kwam er iets nieuws. Het is omgevormd tot bijna een jaarlijkse Sinterklaasactie; niet van Albert Heijn, maar van de Staat der Nederlanden. Als je aan bepaalde voorwaarden voldoet krijg je nog mooi in november ongeveer € 300,- op je bankrekening gestort. Heus, ik gun iedereen deze financiële bijdrage. Overal zal het welkom zijn. Maar toch heb ik het gevoel dat met zo’n regeling van meer dan een half miljard euro wederom een schot hagel op de samenleving wordt afgevuurd. Hopend op dat ene kogeltje dat iemand raakt voor wie het echt bedoeld is.