Verdeelmodel maatschappelijke opvang moet uitgesteld

De invoering van het objectieve verdeelmodel voor maatschappelijke opvang moet worden uitgesteld. Als dat niet gebeurt, leidt dat tot grote problemen in een aantal gemeenten. Dat stelt de Federatie Opvang in een brief aan staatssecretaris Van Rijn (VWS). Er zijn inmiddels Kamervragen gesteld.

Uitbreiding taken

Het gaat om de verdeling van 90 miljoen euro voor mensen met een psychische stoornis die matige en zware beperkingen hebben. Het budget wordt besteed aan begeleiding, dagbesteding en de inloop ggz. Deze hulp en ondersteuning werden tot 2015 vanuit de Algemene wet bijzondere ziektekosten (Awbz) bekostigd, maar vallen nu onder de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015). Met het nieuwe, objectieve, verdeelmodel is met die uitbreiding van gemeentelijke taken geen rekening gehouden, stelt de Federatie Opvang.

Eerst herijken

Het kabinet wil het budget voor maatschappelijke opvang per 2016 voor de helft en per 2017 helemaal volgens het objectieve verdeelmodel over de centrumgemeenten verdelen. De Federatie vindt dat het model eerst moet worden herijkt; pas dan kan naar een passend objectief model worden toegewerkt. ‘Het verdeelmodel uit 2010 houdt geen rekening met de aanwezige zorgvraag op het gebied van langdurige ggz en heeft daarmee onevenredige negatieve, maar ook onevenredig positieve effecten op sommige centrumgemeenten’, schrijft de Federatie aan Van Rijn.

Risico dakloosheid

Met alle gevolgen van dien, waarschuwt ze. In nadeelgemeenten moet de begeleiding van zeer kwetsbare mensen worden afgebouwd, ‘waardoor het risico op dakloosheid en sociale uitsluiting toeneemt’, aldus de Federatie. Voor ondersteuning buiten de instellingsmuren (extramuralisering) zijn minder mogelijkheden. Herverdeling nu is onverstandig, onnodig en leidt tot onrust en verstoring van een toch al wankel evenwicht, vindt ze. Vernieuwde Stedelijke Kompassen − zeg maar de plannen van aanpak maatschappelijke opvang in de 43 centrumgemeenten − kunnen volgens de Federatie voor een nieuw evenwicht zorgen. Dat evenwicht is nodig om de gevolgen van de extramuralisering op te vangen. ‘De afbouw van bedden in de ggz, de afbouw van capaciteit in het gevangeniswezen, de verkorting van de TBS behandelduur en het gebrek aan betaalbare woningen voor eenpersoonshuishoudens, maken de opgave van de gemeente zwaar’, benadrukt de Federatie.

Advies Rfv

De Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv) moet een advies uitbrengen over de herijking van het objectieve verdeelmodel, vindt de Federatie. Bij die herijking zou de uitbreiding en verzwaring van taken op het gebied van de langdurige zorg in de Wmo2015, de ontwikkeling van een verdeelmodel voor beschermd wonen en de toegang tot de Wet langdurige zorg (Wlz) voor ggz-cliënten in samenhang moeten worden onderzocht.

Herijking op zijn plaats

In ieder geval D66 vindt dat herijking van de verdeelsleutel ‘op zijn plaats is’, stelt D66-Kamerlid Vera Bergkamp in schriftelijke vragen aan Van Rijn. Niet alleen omdat het rijk − na eerder advies van de Rfv − had toegezegd in 2015 het verdeelmodel maatschappelijke opvang te herijken. Ook de nieuwe doelgroepen waar gemeenten (financieel) voor zorgdagen rechtvaardigen een herijking.