Pleegouders gezocht voor 12+!

Pleegkinderen zijn kwetsbaar en moeten worden beschermd. Ik zou als bestuurder van Bureau Jeugdzorg nooit toestemming hebben gegeven voor het meedoen van aan mijn zorg toevertrouwde kinderen aan dit programma.

Blijkbaar werd al ruim een jaar overlegd over de precieze invulling van het tv programma. De vraag rijst dan wat de pleegzorgtak van Jeugdzorg Nederland heeft bezield om de op voorhand tot mislukken gedoemde zoektocht naar een integere invulling van het format toch te ondernemen? Aan de goede intenties hoeven we niet te twijfelen. Je gaat immers niet in de jeugdzorg werken als je op zoek bent naar publicitaire roem. Het kan dan ook niet anders dan dat de “black out” is veroorzaakt door wanhoop. Wanhoop over het schrijnende tekort aan pleeggezinnen vooral voor de oudere kinderen vanaf 12 jaar.

Die wanhoop valt te verklaren uit de wetenschap dat jeugdigen gebaat zijn bij stabiele gehechtheidrelaties aan één of twee vaste personen. Voor kinderen die (tijdelijk) niet thuis kunnen wonen is daarom opgroeien in een pleeggezin of andere gezinsachtige context (gezinshuizen) verre te prefereren boven residentiële hulp in leefgroepen. Omdat er te weinig pleeggezinnen zijn voor met name oudere kinderen groeien te veel kinderen op in een groep in plaats van een gezin, gaan te veel jeugdigen van groep naar groep, hebben te veel kinderen te maken met een groot aantal wisselende pedagogische medewerkers en hebben te veel jeugdigen nadat ze uit de jeugdzorg komen geen thuis om op terug te vallen. Dat gaat ten koste van het ontwikkelen van stabiele gehechtheidrelaties en daarmee van de effectiviteit van de hulpverlening en opvoeding.

Je zou met andere woorden willen dat kinderen wiens veilige ontwikkeling thuis ernstig worden bedreigd bij een uithuisplaatsing niet alleen “minder slecht” af zijn maar echt “beter af”. Uithuisplaatsing naar een leefgroep is het kiezen uit de minste van twee kwaden. Uithuisplaatsing naar een pleeggezin biedt voluit kansen tot het ontwikkelen van stabiele gehechtheidrelaties. Als je vervolgens bedenkt dat duizenden oudere uit huis geplaatste kinderen residentieel moeten verblijven, omdat er onvoldoende pleeggezinnen zijn, dan is de wanhopige zoektocht naar nieuwe wervingsvormen zeer wel te begrijpen.

Het probleem van te weinig pleeggezinnen voor oudere kinderen is te ernstig om te blijven hangen in de publieke verontwaardiging over een fout tv-format. Laten we leren van de briljante actie van BNN die met haar “Grote Donor Show” een  fout tv-format inzette om een probleem te agenderen. Weliswaar onbedoeld heeft alle negatieve publiciteit toch geleid tot positieve aandacht voor een groot maatschappelijke probleem. Laten we het ontstane momentum gebruiken om na te denken over hoe we dan wel meer pleeggezinnen voor oudere kinderen kunnen werven.

De inzet van een goed doordacht integer TV programma zonder commerciële bijbedoelingen blijft daarbij zeker het overwegen waard. Gedacht kan bijvoorbeeld worden aan een op prime time uit te zenden documentaire reeks waarin inmiddels volwassen geworden voormalig pleegkinderen en pleegouders hun verhalen vertellen. Gevolgd door een “wervingsshow” met bekende Nederlanders aan de telefoon, afgewisseld door optredens van artiesten die zelf ooit in de jeugdzorg hebben gezeten. Als Talpa interesse heeft in een dergelijk meer serieus format dan bewijst ze tegelijkertijd dat haar woordvoerder de waarheid sprak toen die meldde dat ook Talpa in dit geval gedreven wordt door zuivere (niet commerciële) intenties. De titel voor de show doe ik alvast gratis cadeau: “Geef geen geld maar geef uzelf voor een ouder pleegkind”.

Erik Gerritsen

Meer columns van Erik Gerritsen vindt u hier.