Passend onderwijs..? Even Apeldoorn bellen

Nu is  ‘passend onderwijs’ niet zo lachwekkend als de tv-spotjes destijds, maar ik verlangde en zocht wel naar een soortgelijke oplossing voor de kluwen van regels en instanties. Mijn zoektocht kwam uit in … Apeldoorn.

Het onderwijs aan kinderen met een beperking is in Nederland apart georganiseerd. Van inclusief onderwijs is nog geen sprake, ondanks alle goede bedoelingen. Te vaak krijgen kinderen met een beperking een leerplichtvrijstelling. Daarmee ‘hoeven’ ze dus niet meer naar het reguliere of speciale onderwijs. Maar welke boodschap geven we aan deze kinderen en hun ouders?

Het is zeker niet gezegd dat deze kinderen onvoldoende in staat zijn om te leren, of niet-leerbaar zijn. Ze passen vooral niet in het onderwijssysteem. Terwijl juist blijkt dat ook kinderen met ernstige meervoudige beperkingen baat hebben bij de inzet van een leerkracht. Ook deze kinderen ontwikkelen zich dan, alleen kunnen de ze intensiteit en schaal van het (speciaal) onderwijs niet aan.

Waarom geven we deze kinderen een leerplichtvrijstelling? De kinderen en ouders willen niet vrijgesteld worden, maar onderwijs op maat krijgen. De VGN pleit ervoor meer te denken van uit leerrechten van kinderen (wat kan wel) en minder vanuit leerplichten en vrijstellingen (wat kan niet). Het onderwijs en de zorg kennen veel regels, waardoor afwijken nog vaak lastig is. Het is dan afhankelijk van het lef en de bereidheid van mensen om met passende oplossingen te komen. Interessant is dat er enorme verschillen zijn hoe regio’s in Nederland omgaan met deze vrijstellingen. Dit heeft meer het systeem van het onderwijs en de zorg te maken, dan met de kinderen.

Ik word enthousiast over de aanpak in Apeldoorn. Deze gemeente kiest er met de samenwerkingspartners voor om geen leerplichtontheffingen meer af te geven. Ook niet voor kinderen met ernstige meervoudige beperkingen. De ervaring van de afgelopen jaren leert dat er op deze manier voor bijna alle kinderen een passende plek binnen onderwijs wordt gerealiseerd, met de ondersteuning vanuit de zorg die daarvoor nodig is. Deze gerichtheid op leerrechten is mooi. Het is ook de juiste vertaling van alle internationale verdragen die kinderen het recht op onderwijs geven.

Nu maar hopen dat de Apeldoornse aanpak net zo aanstekelijk werkt als de campagne van destijds.

Frank Bluijminck
Meer columns van Frank Bluijminck leest u hier.