Overleg over garantiebanen vaak nog lastig

Het overleg binnen arbeidsmarktregio’s om banen te creëren voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt loopt nog niet goed. Gemeenten vinden het lastig om de juiste werkgeversvertegenwoordigers aan tafel te krijgen. Dat concludeert de vereniging van sociale diensten Divosa in haar monitor 2014 'Verkenning voortgang implementatie Participatiewet'.

Wie aanspreken? 

In 2015 treedt de Participatiewet in werking waarin de Wet sociale werkvoorziening, de bijstand en een groot deel van de Wajong samengevoegd worden. De Sociale werkvoorziening wordt afgesloten en bedrijven zorgen in 15 jaar voor 100 duizend banen voor mensen die niet in staat zijn zelfstandig het minimumloon te verdienen. Maar wie die banen moet creëren en wie er aangesproken kan worden als ze er niet komen, is onduidelijk. Gemeenten worstelen met die vraag, aldus de monitor.
 
Er komen ongetwijfeld lijstjes 

Kunnen gemeenten bedrijven aanspreken op hun plicht banen te creëren als niet bekend is hoeveel banen een bepaalde gemeente of bedrijf moet hebben? Divosa-voorzitter René Paas heeft twee antwoorden. ‘Het bureaucratische antwoord is dat er ongetwijfeld binnenkort lijstjes komen met taakstellingen. Wie moet voor hoeveel banen zorgen. En andere lijstjes waarin rekening wordt gehouden met zwakkere regio’s.  Maar het reële antwoord is dat we echt niet moeten wachten tot alles duidelijk is, want dan zijn we te laat. Zolang een gemeente nog iemand in z’n kaartenbak heeft, moet die zich inspannen om banen te creëren. Zo simpel is het eigenlijk.’

Betonvloertje 

Gemeenten vinden het lastig om werkgevers aan tafel te krijgen. Bij het overleg in bijvoorbeeld de Werkkamers zitten vertegenwoordigers van werkgeversorganisatie Vno/ncw en vakbonden. Paas: ‘Maar gemeenten willen zaken doen over dat aantal banen en dat soort afspraken maak je met bedrijven, niet met vertegenwoordigers.’ Waarmee hij niet wil zeggen dat er niets gebeurd. ‘Integendeel, iedereen is hard aan het werk – en dat gaat met een indrukwekkende vaart. Maar we zijn nog maar bij de basis, we zijn nog allemaal het betonvloertje aan het leggen. En het punt waarop we de tent moeten opzetten is inmiddels bereik.’

Bestaande banen
Gemeenten zijn er beducht voor dat bij het creëren van deze ‘garantiebanen’ de kans op concurrentie aanwezig is. In een aantal arbeidsmarktregio’s is daarom de ambitie uitgesproken om de concurrentie, die de wetgeving in de hand kan werken, te beperken. Ook bestaat de vraag of het inrichten van ‘extra’ banen ten koste zal gaan van bedrijven die nu al veel mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt in dienst hebben. Er zijn immers al veel wajongers of sw’ers in reguliere bedrijven aan de slag. Divosa pleit ervoor dat er rekening wordt gehouden met bestaande situaties. Paas: ‘Bedrijven die nu al Wajongers in dienst hebben moeten die natuurlijk niet ontslaan om ze vervolgens onder de Participatiewet weer aan te nemen. Maar ze moeten ook niet gestraft worden als ze er niet nog meer aannemen.’

Centrale toegang
De helft van de gemeenten heeft inmiddels een beleidskader opgesteld voor de nieuwe Participatiewet. Volgens Paas liggen gemeenten daarmee prima op schema. ‘Veel gemeenten willen ermee wachten tot er een nieuw college zit en dat lijkt me volkomen logisch.’ Gemeenten willen de drie decentralisaties (Werk, zorg en jeugd) in samenhang oppakken. De meeste gemeenten hebben daarom een centrale toegang georganiseerd. Gemeenten denken dat een samenhangend beleid en met name de introductie van een wijkteam alleen op de lange termijn efficiënter kan zijn, voordat deze werkwijze zich uitbetaald, zal er geïnvesteerd moeten worden, is het idee.