Ouderenzorg

Ik weet wel waarom ze de was uit de mand haalt. In haar ogen is die was nog lang niet vuil. Zij waste vroeger haar truien en broeken maar een keer per jaar. Bed verschonen? Een keer per vier weken. Ramen lappen? Een keer per vijf jaar. Ze heeft haar hele leven vrijwel alleen maar tweedehands kleren en spullen gekocht. Heeft met mijn vader in boerderij-achtige woningen gewoond met groente- en kruidentuin. Ze waren altijd buiten, in oude ‘vieze’ kleren. Mijn vader had een touwtje om zijn broek op te houden, net als zijn vader die boer was in Limmen (8 koeien, 5 kippen, 3 varkens en 10 kinderen, ha!). Kortom: mijn moeder was niet zo ‘schoon’ als het protocol eist van het zorgpersoneel in haar (super goeie) woonzorgcentrum. Ze vindt het onzin dat haar broeken en truien na 2 dagen al in de was werden gemikt. Daar slijt het maar van.

Je kunt evenwel niet verlangen dat haar zorgcentrum de protocollen op maat maakt. Dus als ik de was ophaal, check ik de was en hang de dingen terug die niet vuil zijn volgens de normen van mijn moeder. Grinnikend kijken we mekaar dan aan! En daar gaat het precies om bij de decentralisatie van de zorg naar gemeenten. Loslaten van ‘denken voor een ander’, zo veel mogelijk ‘eigen regie’, maatwerk, ruimte maken voor eigen initiatief; het is moeilijk, ook voor gemeenten.

Een prangend voorbeeld is een inwoner van Breda. Die ging de straat op om eten aan daklozen uit te delen. Maar daklozen hebben volgens gemeentelijk beleid pas recht op eten(sbonnen) als zij bij wijze van tegenprestatie een klusje hadden gedaan. Dat uitdeelinitiatief kwam ‘educatief’ niet goed van pas. We zien ook hier: een overheid c.q. zorginstelling die voor zijn inwoners ‘goeie dingen’ bedenkt, maar hen ook wantrouwt en als kinderen bejegent.

Na mijn laatste vier jaar in de jeugdhulp, ga ik kijken of ik iets kan beginnen in de ouderenzorg. Een burgerinitiatief! Met hetzelfde idee: integrale steun op maat, kijken waar behoefte aan is, specialisme erbij halen waar nodig. Zal wel ingewikkeld zijn. Want de financiering is nog steeds versnipperd. Thuiszorg gaat via de zorgverzekeraar-molochen. Andere collectieve zorg (welzijn, dagbesteding, vervoer, huishoudelijke hulp) gaat via gemeenten. Het PGB-deel van de zorg - de echte ‘eigen regie’ - gaat via gemeenten maar dan heb je weer het SVB-drama. En GGZ/ziekenhuiszorg (niet onbelangrijk bij ouderen!) gaat weer via de zorgverzekeraars.

Mijn moeder is onderhand Alzheimerisch. Ze doet - in mijn woorden - aan ZEN: ze leeft vrolijk bij de dag.

Mechtild Rietveld
Meer columns van Mechtild Rietveld leest u hier.