'Ontbrekende' 10 miljoen voor asielopvang komt eraan

De uitkering van 10 miljoen euro voor de opvang en begeleiding van alleenstaande vreemdelingen komt eraan. Gemeenten betalen dit bedrag al jaren uit eigen zak. Ook dit jaar staan gemeente voor een grote opgave en ze beklaagden zich over uitblijvende compensatie. Ondanks de ‘grote prestatie’ van gemeenten is de realisatie van extra asielplekken eind 2021 niet gehaald en is er volgens demissionair minister Ollongren (Binnenlandse Zaken, D66) ‘geen andere mogelijkheid’ dan locaties aanwijzen.

Acute opgave

Inmiddels is het besluit genomen door de ministerraad en zullen vier ministeries elk 2,5 miljoen euro bijdragen aan de uitkering, schrijft Ollongren. ‘Deze incidentele uitkering is voldoende om inzet te plegen op de acute opgave. De verdeling van de middelen over de gemeenten wordt in het voorjaar van 2022 bekendgemaakt.’

Draagvlak

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) had in november over de ‘immense opgave’ geklaagd: ‘De afgelopen maanden hebben gemeenten met succes grote inspanningen geleverd om extra opvang voor asielzoekers en huisvesting voor statushouders te regelen.’ Vervolgens kondigde het rijk aan dat er voor het einde van het jaar en in 2022 nog meer opvangplekken moesten komen. ‘Door ontbrekende compensatie van € 10 miljoen voor opvang en begeleiding van alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv) dreigt het draagvlak snel af te nemen.’

Aanwijzen

De 10 miljoen komt er dus en de minister prijst gemeenten om hun inzet, maar constateert tegelijkertijd ‘dat al deze inzet voor de korte termijn niet voldoende is gebleken’. Het realiseren van de extra opvangplekken in 2021 is niet gehaald en gezien de noodsituatie is er ‘geen andere mogelijkheid meer dan het aanwijzen en feitelijk in gebruik nemen van geïnventariseerde locaties’. Half december had het rijk al aangekondigd dat er een bestuurlijke aanwijzing zou komen en de VNG noemde dit een ‘aanfluiting’.

Gemeenten verantwoordelijk

Het was Tweede Kamerlid Van Dijk (CDA) die van de minister wilde weten of het klopt dat gemeenten die momenteel plek voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen ‘sinds 2018 jaarlijks gezamenlijk 10 miljoen euro uit eigen middelen bijdragen om de jongeren, ook na hun 18e, de juiste opvang en begeleiding te bieden?’ Dat klopt, antwoordt Ollongren. ‘Dit komt omdat ex-amv’s met een verblijfsvergunning na hun 18de onder de verantwoordelijkheid van de gemeente vallen.’

Op eigen benen

Theo Weterings, burgemeester van Tilburg en portefeuillehouder asiel namens de VNG, legde eind november in een gesprek met Binnenlands Bestuur de situatie met alleenstaande vreemdelingen uit: zodra ze meerderjarig zijn, vergoedt het rijk de opvangen begeleiding niet meer, maar het is onwaarschijnlijk dat ze gelijk op eigen benen kunnen staan. 'Je zou maar getraumatiseerd zijn, gevlucht uit je vaderland, en op je achttiende zelfstandig moeten gaan wonen en aan je lot worden overgelaten. Je moet er vanuit gaan dat deze jongeren een langere tijd nodig hebben om zelfstandig te worden.’