'Concentratie gezondheidsproblemen vraagt gerichte aanpak'

Een vijfde van de Nederlandse bevolking heeft een onevenredig groot deel van de mentale- en andere gezondheidsproblemen. Dat blijkt uit een nieuwe studie van de Universiteit van Amsterdam en het Trimbos-instituut. Binnen die groep kampen velen ook met werkuitval, werkloosheid en middelengebruik.

Grootschalig onderzoek

De onderzoekers analyseerden de mentale gezondheid, de fysieke gezondheid en de arbeidsproductiviteit van een representatieve groep van ruim 6000 Nederlanders. Hiervoor maakten ze gebruik van gegevens uit de studie NEMESIS (Netherlands Mental Health Survey and Incidence study) van het Trimbos-instituut naar de gezondheid en het welzijn van de Nederlandse bevolking. Het is de eerste keer dat dergelijk onderzoek op zo’n grote schaal wordt uitgevoerd.

Concentratie

De studie laat zien dat mentale en gezondheidsproblemen, en verminderde arbeidsproductiviteit, zich concentreren bij 20 procent van de Nederlandse bevolking en daarmee ook de zorgkosten. Zo concentreert bijvoorbeeld 100 procent van al het medicijngebruik en 85 procent van alle gerookte sigaretten zich in deze groep. Bovendien kampen mensen in dit 20 procent segment vaak met meerdere problemen tegelijkertijd. Van de mensen met slaapproblemen heeft bijvoorbeeld 70 procent ook te kampen met werkuitval en zelfs 100 procent ook met medicatiegebruik.

Beleidsimplicaties

Het heeft volgens de onderzoekers belangrijke implicaties voor beleidsmakers. Het betekent namelijk dat preventie een stuk gerichter kan worden ingezet. Daarnaast vonden de onderzoekers een verband met mishandeling in de eerste 16 levensjaren. Als dat voorkomt is de kans veel groter dat iemand tot de 20 procent behoort. Dat maakt opletten op signalen van misbruik en kindermishandeling nog belangrijker. De focus ligt volgens de onderzoekers nog te veel op behandeling wanneer er al problemen zijn.

Gerichte preventie

Preventie wordt vaak wel genoemd als oplossing, maar vaak is de vraag hoe het wordt ingezet. De resultaten van het onderzoek laten zien dat beleidsmakers moeten nadenken over een gerichte aanpak in plaats van generieke maatregelen. ‘Het kan de samenleving honderden miljoenen euro’s aan zorgkosten per jaar schelen en veel leed van individuen voorkomen’, aldus de onderzoekers.