Toch schuldregeling mogelijk bij 'fraudevorderingen'

Mensen die een deel van de uitkering moeten terugbetalen door het per ongeluk overtreden van de inlichtingenplicht, komen vanaf volgend jaar toch in aanmerking voor gedeeltelijke kwijtschelding van die vordering. Gemeenten mogen alvast op de wetswijziging anticiperen.

Oudere schulden worden echter niet met terugwerkende kracht alsnog kwijtgescholden. Een motie van die strekking werd met een nipte meerderheid door de coalitiepartijen verworpen. 

Inlichtingenplicht
Vóór de wetswijziging mochten gemeenten, UWV en de SVB (Sociale Verzekeringsbank) niet meewerken aan een schuldregeling voor vorderingen die voortkomen uit een overtreding van de inlichtingenplicht. Althans, een regeling tegen finale kwijting – waarbij een deel van de schuld wordt kwijtgescholden – was voor een periode van tien jaar na de vordering verboden.

Restschuld
Een voorbeeld: een bijstandsgerechtigde inwoner heeft de gemeente niet op de hoogte gesteld van inkomsten uit werk of giften van familieleden. De gemeente vordert een deel van de bijstandsuitkering terug. Als de inwoner een schuldregeling met gedeeltelijke kwijtschelding wil treffen, mag de zogenaamde fraudevordering daarin niet worden meegenomen, waardoor de inwoner na afloop van het schuldhulptraject met een restschuld blijft zitten.

Vergissen
Veel van deze fraudevorderingen ontstaan echter per ongeluk, constateren Kamerleden Eppo Bruins (ChristenUnie) en René Peters (CDA). Bijvoorbeeld omdat mensen zich vergissen, of simpelweg niet goed op de hoogte zijn van de inlichtingenplicht. In die gevallen moet het wel mogelijk zijn om een deel van de vordering kwijt te schelden, vinden Bruins en Peters, die daartoe een amendement indienden. Dat zou volgens hen bijdragen aan een snellere en goedkopere oplossing van schulden.

Opzet
Het amendement, dat al ruim een jaar geleden werd aangenomen door de Tweede Kamer, houdt in dat het verbod op medewerking aan een schuldregeling alleen nog geldt voor fraudevorderingen waarbij er sprake was van opzet of grove schuld. Schuldenexpert André Moerman laat op zijn website zien dat dat slechts opgaat voor een klein deel van de vorderingen. Hoewel de wetswijziging op 1 januari 2022 ingaat, heeft het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de gemeenten, SVB en UWV onlangs toestemming gegeven om al vanaf 15 november te anticiperen op de nieuwe regels.

Motie
Voor mensen die al een schuldentraject hebben afgerond en nog steeds met een restschuld van een fraudevordering zitten, komt het amendement echter te laat. Daarom diende GroenLinks-Kamerlid Senna Maatoug een motie in die ervoor moest zorgen dat ook die schulden alsnog worden weggestreept. Daarbij zou het initiatief vanuit de gemeenten en uitvoeringsorganisaties zelf moeten komen. De motie kreeg steun van alle oppositiepartijen, maar werd geblokkeerd door de vier coalitiepartijen – waaronder het CDA en de ChristenUnie, de indieners van het amendement.