Genderzorg jongeren meer onder druk
Met het vertrekt van BuroJIJ zijn er nog maar een paar grote genderzorgaanbieders over.
Eén van de weinige jeugdhulpaanbieders die genderzorg aanbiedt moet noodgedwongen stoppen. Doorgaan zou financieel onverantwoord zijn. Concreet betekent dit per direct een aanmeldstop. De organisatie heeft overeenkomsten met ruim 80 gemeenten in heel Nederland. Transgender Netwerk Nederland vindt het huidige aanbod ‘minimaal’ en trekt aan de bel. Onder deze omstandigheden is het ‘onmogelijk’ om de ellenlange wachtlijsten terug te dringen.
Jongeren die zich niet thuis voelen in hun eigen lichaam, kunnen door deze worsteling erg somber of depressief worden. Voor hen is er genderzorg, zorg die zich specifiek richt op trans personen. Dat hoeft overigens niet meteen te leiden tot een transitie. Maar indien jongeren een medische verandering willen ondergaan, kunnen ze wel bij genderzorgaanbieders terecht voor indicatiestelling, ondersteuning en behandeling.
Medische centra
Deze zorg werd aanvankelijk alleen aangeboden door academische ziekenhuizen. Door de decentralisatie van genderzorg is de samenwerking tussen medische centra en ggz-aanbieders verder uitgebreid. Sindsdien kunnen jongeren ook bij jeugdhulpaanbieders terecht. De eerste aanbieder – Transvisie Zorg – zag in 2012 het licht. Andere Jeugd-ggz-aanbieders volgden.
Ruim 80 gemeenten
Zo ook BuroJIJ, een van de weinige jeugdhulpaanbieders die genderzorg aanbiedt. Zo’n tien jaar geleden is deze organisatie in de regio Hart van Brabant opgericht. BuroJIJ is in die tijd enorm gegroeid. De organisatie heeft maatwerkovereenkomsten met ruim 80 gemeenten in heel Nederland. ‘Wij onderscheiden ons van andere ggz-behandelaars door onze achtergrond en kennis van deze specifieke doelgroep’, vertelt Bram Peters, bestuurder bij BuroJIJ. Lhbtqia+-jongeren weten BuroJIJ wel te vinden, zegt hij. Een groot deel van de medewerkers is eveneens onderdeel van deze gemeenschap. Op de werkvloer worden verschillende aanspreekvormen gebruikt (hij/hem, zij/haar, die/diens). ‘We staan met beide voeten in de gemeenschap’, meent Peters. ‘We zijn bijvoorbeeld ieder jaar aanwezig bij de pride en het Milkshake festival in Amsterdam.’ Dat laatste is een genderinclusief dansevenement.
Ontoereikend
Maar BuroJIJ moet noodgedwongen stoppen met het bieden van jeugdhulp, en dus ook met de genderzorg aan jongeren. Concreet betekent dit per direct een aanmeldstop. De reden? ‘Ontoereikende vergoedingen’, zegt Peters. ‘Doorgaan met onze jeugdhulp is daarom financieel onverantwoord geworden.’
Winst
Het kan verkeren. In 2020 was de zorgaanbieder nog een snelgroeiend bedrijf met een omzet van 1 miljoen euro. Het jaar daarvoor keerde BuroJIJ een winst uit van 270.000 euro en een managementvergoeding van 174.000 euro, zo blijkt uit onderzoek van Follow the Money.
Kostbare uren
Die tijden zijn klaarblijkelijk voorbij. Volgens Peters zijn de rode cijfers te danken aan het feit dat gemeenten ‘zelden’ hun tarieven herzien. ‘Terwijl de cao’s in de sector enorm zijn gestegen’, licht Peters toe. Daarnaast kampt BuroJIJ net als veel andere aanbieders met administratieve lasten. Zo willen gemeenten zodra jongeren zich melden eerst een inschatting van de zorgzwaarte. ‘Nadat je dat met de gemeente deelt krijg je opnieuw allerlei inhoudelijke vragen, die alleen een hulpverlener kan beantwoorden. Bij elkaar ben je zo’n vijf a zes uur per cliënt verder. Allemaal kostbare uren die je niet kunt inzetten voor het leveren van zorg’, verzucht Peters.
Onvoorspelbaar
De bestuurder voegt daaraan toe dat al die 80 gemeenten hun eigen manier van declareren hebben, en die ook nog eens om de zoveel tijd herzien. ‘Wanneer dat wordt omgegooid moeten wij hetzelfde doen met onze administratie. Dat maakt gemeenten als opdrachtgevers ontzettend onvoorspelbaar.’
Meer vertrouwen
Dit in tegenstelling tot de zorgverzekeraars, die genderzorg voor volwassenen vergoeden. Peters: ‘Zorgverzekeraars scheppen veel meer duidelijkheid en hebben meer vertrouwen in ons. Zij weten dat onze behandelaars BIG-geregistreerd zijn en komen daardoor niet met allerlei extra controles. Daarom is onze volwassen genderzorg wél financieel gezond.’
Papierwerk
Bij gemeenten is er meer wantrouwen, constateert Peters. BuroJIJ moet zich naar hen veel vaker verantwoorden. Ook hameren lokale overheden veel vaker op het reduceren van de kosten. ‘Terwijl de financiële vergoeding veel lager ligt dan bij zorgverzekeraars’, poneert Peters. ‘Begrijp me niet verkeerd: voor veel gemeenten is jeugdzorg een enorme kostenpost. Ik snap dat ze grip proberen te krijgen op de kosten die de pan uit rijzen. Maar uiteindelijk zijn wij zoveel tijd en geld kwijt aan papierwerk dat de zorg alleen maar duurder wordt.’
Wachtlijst
Wat nu? Voor de jongeren met een lopende behandeling verandert er voorlopig niets, verzekert Peters: ‘Hun behandeling gaat vooralsnog gewoon door.’ Maar de jongeren die op een wachtlijst staan moeten op zoek naar een nieuwe behandelaar die genderzorg aanbiedt.
Doorstart
En dat zijn er maar weinig. Veel andere grote genderzorgaanbieders zijn gestopt met het bieden van hulp aan jeugdige trans personen. Volgens Transgender Netwerk Nederland (TNN) zijn er nog maar vijf over: PsyTrans – De Vaart, Jonx, Youz en Check-in Genderzorg. Genderteam Zuid Nederland is in feite opgeheven, maar maakt mogelijk nog een doorstart.
Verschraling
De belangenorganisatie voor transgender personen vindt dan ook dat het huidige aanbod ‘minimaal’ is. ‘Van zowel Check-in als Youz weten we dat ze tegen verschraling van de vergoeding door gemeenten aanlopen’, zegt Sophie Schers, beleidsadviseur bij TNN. Volgens haar zijn de marges te laag om genderzorg voor jongeren op een duurzame manier aan te bieden. Met het vertrek van BuroJIJ vreest Peters dat honderden jongeren zich moeten wenden tot de academische ziekenhuizen. Met wachtlijsten van ruim vier jaar.
Sociaal-maatschappelijk
Nog los van het feit dat medische centra zich vooral richten op hoog-specialistische zorg. ‘Terwijl veel zorgvragen van jongeren zich op het socio-psychologisch vlak begeven’, licht Schers toe. Problemen waar ze in hun levensfase tegenaanlopen zijn sociaal-maatschappelijk van aard.
Helpende hand
BuroJIJ besprak deze problematiek met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). ‘Maar gesprekken over continuering van genderzorg voor jongeren liepen steeds spaak’, zegt Peters. ‘Ook de gemeenten in de regio Hart van Brabant dachten wel mee, maar hun helpende hand kwam helaas te laat. Daarbij verliep de samenwerking moeizaam.’
Uitzonderingspositie
Met één gemeente verliep het contact zelfs bijzonder slecht. ‘Zij stond erop dat we de genderzorg zouden voortzetten, en wilde graag een uitzonderingspositie. Opvallend genoeg kregen we daarom twaalf pdf’s toegezonden die we moesten invullen. Dat gaat er natuurlijk niet voor zorgen dat we de genderzorg ineens wél kunnen financieren.’
Kwetsbaar
Dit alles in een politiek klimaat dat niet per se vriendelijk is voor lhbtqia+-personen. Peters merkt dat er sinds de Tweede Kamerverkiezingen veel spanning heerst onder de cliëntenpopulatie. ‘Meerdere coalitiepartijen verzetten zich tegen wetgeving die de positie van trans personen versterkt. Het is voor onze jongeren heel pittig om te horen dat sommige politici spreken over ‘gendergeneuzel’ en ‘diversiteitswaanzin’. Dat zijn mensen met veel macht, die gaan over de financiering van zorg in het algemeen en genderzorg in het bijzonder. Het maakt je als instelling heel kwetsbaar.’
Reactie Hart van Brabant en VNG
De regio Hart van Brabant betreurt dat BuroJIJ stopt. ‘Vooral omdat genderzorg landelijk schaars is en dus ook in onze regio’, zegt woordvoerder Roos Leemhuis. Maar de Brabantse gemeenten vinden niet dat de samenwerking moeizaam verliep. ‘Er was wel een verschil van inzicht wat betreft tarieven’, erkent Leemhuis. Hart van Brabant meent dat er sprake is van ‘een ongelijk speelveld’. Omdat zorgverzekeraars hogere tarieven bieden, zouden sommige aanbieders zich richten op volwassenzorg. ‘De financiële omstandigheden van gemeenten staan nu enorm onder druk’, benadrukt de woordvoerder. De regio wil naar eigen zeggen genderzorg ‘landelijk bespreekbaar maken.’
De VNG wil niet ingaan op gesprekken die zij met BuroJIJ voerde, en geeft aan geen zicht te hebben op afspraken die individuele gemeenten maken met aanbieders. De achterban wordt wel geadviseerd om de tarieven te indexeren. Of gemeenten eerst een inschatting van de zorgzwaarte willen, is volgens de VNG afhankelijk van de omstandigheden en de gemaakte afspraken. Indien een organisatie niet is gecontracteerd via ‘de reguliere route’ worden er maatwerkovereenkomsten opgesteld. ‘In dergelijke gevallen wil een gemeente graag weten welke zorg ‘ingekocht’ moet worden en hoe een zorgtraject eruit komt te zien’, legt een woordvoerder van de VNG uit. ‘Via de reguliere route zijn hier – in de vorm van producten en diensten – vaak al afspraken over gemaakt.’ Geheel in lijn met de Hervormingsagenda Jeugd wil de gemeentekoepel producten en diensten uniformeren en standaardiseren om zo de administratieve lasten terug te dringen.
De VNG herkent zich niet in het beeld dat gemeenten op zeer diverse wijze declareren. Dat de onderliggende definities (eenheid van taal) op grond waarvan gedeclareerd mag worden niet uniform is, onderschrijft de gemeentekoepel. Ook erkent zij dat de transgenderzorg onder druk staat. ‘Het aantal kinderen en jongeren dat een zorgvraag heeft rondom hun genderidentiteit groeit al jaren fors’, zegt de VNG-woordvoeder. Om haar achterban te ondersteunen heeft de VNG in het verleden bijgedragen aan de handreiking ‘Transgenderzorg in Gemeenten (Jeugdzorg)’. Verder zijn de gemeenten als gesprekspartner betrokken bij de ontwikkeling van een landelijk gremium transgenderzorg. ‘De VNG zal deze gesprekken blijven voeren’, belooft de woordvoerder.
Reacties: 8
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Je mag jezelf niet zijn, je mag je lichaam niet ontdekken behalve stiekem, je mag vooral géén voorlichting hierover krijgen op de leeftijd dat het past (en nee lentekriebels leert geen kleuters seks), je mag er gewoon niet zijn..
Nee, papa Simpelmans of Bakker heeft liever dat je gewoon stereotype een jongen of meisje bent, blond haar, blauwe ogen. Jongens spelen met auto's, meisjes met poppen. Niks er tussenin. Papa zit aan het bier, met één hand in de onderbroek aan z'n kleine leuter onderuitgezakt op de bank voetbal te kijken en naar het beeldscherm te schreeuwen. Want dat is wat papa doet.
Maar zijn eigen kind accepteren niet, alleen wanneer die ''gewoon normaal'' doet. Wat dat dan is wordt dan niet verteld.
Later wordt het kind onzeker want papa accepteert hem of haar niet. Ontspoort en wordt opstandig. Veel ruzie met papa want die vind niks goed. Ondertussen de grenzen opzoeken en er overheen gaan, want voorlichting dat mocht vroeger niet van papa. Dus wordt het vatbaar voor nare types die hier misbruik van weten te maken. Goh, had iemand maar hiervoor gewaarschuwd vroeger. Nee, niet papa, want die vond dit kwakzalverij en vind dat seksuele voorlichting thuis moet, en doet dat vervolgens zelf ook niet want ''vies, jakkie, leer zelf maar, rechts conservatief''.
Wat een geweldige jeugd bieden papa's Simpelmans en Bakker zeg, om trots op te zijn!
Die hele linkse geperverteerde propaganda riedel staat op 11 24 uur per dag.
Er is niks geseksualiseerd aan de lentekriebels, dat had je kunnen weten als je je erin had verdiept en zelf had gekeken waar het wel over gaat.
Maar nee, jij gelooft vol die volledige onzin die domrechts verkondigd. Leugens, bangmakerij en bedrog. Dat is pas een misdaad tegen de menselijkheid, die enorme hoeveelheid niet bestaande onzin die domrechts uitspuwt en al die domme tokkies, inclusief jij, die dat allemaal voor waarheid aanneemt en vervolgens zelf weer verspreid en mensen ermee aanvalt. Dat moet pas gestopt worden.