Huisvesting vluchteling

De opvang van vluchtelingen is een hot item. Gemeenten worstelen met het vinden van voldoende opvangplekken en zien zich daarbij vaak gesteld tegenover zeer kritische burgers. Onderzoeksbureau Citisens bracht in kaart hoe Nederlanders denken over het huisvesten van asielzoekers in hun gemeente. Wat blijkt: een meerderheid van hen vindt dat het rijk gemeenten moet kunnen dwingen om opvang te regelen.

Meer steun in Landsmeer

Van alle Nederlanders denkt 44 procent negatief over vluchtelingen en 36 procent positief. Factoren als opleidingsniveau, werksituatie, leeftijd en achtergrond zijn daarbij bepalend. Dat leidt tot grote verschillen tussen gemeenten. Zo is de houding ten opzichte van vluchtelingen een stuk positiever in gemeenten als Albrandswaard, Amsterdam of Utrecht dan in Pekela, Gennep of Beesel. Opvallend zijn de verschillen tussen ogenschijnlijk vergelijkbare gemeenten als Landsmeer en Gennep (zie grafiek rechts), beide relatief klein en in de buurt van een grote stad. Onderzoeker Anne van de Meerakker van Citisens vermoedt dat vooral het hogere opleidingsniveau en het dito inkomen van de Landsmeerders tot een positievere grondhouding leidt.

Verschillende motieven

Vrijwel geen onderwerp leidt lokaal tot zo veel polarisatie als de opvang van vluchtelingen. Wat kunnen gemeenten doen om de angel uit het lokale debat te halen? Voor- en tegenstanders hechten waarde aan verschillende aandachtspunten, zo blijkt. Een goede communicatie trekt vooral voorstanders over de streep. Tegenstanders willen vooral dat hun gemeente ervoor zorgt dat de wachtlijst voor huurwoningen niet (nog) langer wordt.

Betere opvang

Nederlanders zien een aantal verbeteringen voor de opvang van vluchtelingen. Bijvoorbeeld door die verspreid over de gemeente te doen in plaats van in centrale, grote locaties. Opvallend is dat een meerderheid vindt dat het rijk gemeenten tot opvang van vluchtelingen moet kunnen verplichten (de kern van de omstreden Spreidingswet). Anne van de Meerakker geeft als verklaring dat we willen dat de overheid in crisissituaties handelt. Als gevraagd zou worden of die verplichting ook voor de eigen gemeente moet gelden, zou de uitkomst vermoedelijk minder uitgesproken zijn.

Positiever beeld

Bijna twee derde van de Nederlanders vindt dat asielzoekers hier niet moeten gehuisvest. Maar hun mening blijkt niet in steen gebeiteld. Een op de drie blijkt in 2022 van gedachten te zijn veranderd, waarvan een royale meerderheid van 69 procent in positieve zin (grafiek links). Van de Meerakker vermoedt dat hier meespeelt dat de lokale opvang, afgezien van een eerste aanmeldlocatie als Ter Apel, in de praktijk nauwelijks tot problemen voor de rest van de bevolking leidt. ‘Er zijn zelfs gemeenten waar de sluiting van een opvanglocatie wordt betreurd.’