Nieuwbouw onbetaalbaar voor minima na versimpeling huurtoeslag

Minister Hugo de Jonge wil de huurtoeslag vereenvoudigen. Na die versimpeling is de doelgroep kleiner, verdwijnt het vangnet van de woonkostentoeslag en wordt het huren van een nieuwbouw of gerenoveerde woning onbetaalbaar voor mensen met een smalle beurs.

Na de vereenvoudiging zal niet langer de feitelijke huurprijs van belang zijn voor de aanspraak op huurtoeslag. De Belastingdienst Toeslagen hoeft na de versimpeling slechts drie normhuren te hanteren: 442, 520 of 597 euro per maand. Het soort huishouden bepaalt welke normhuur van belang is. Het nog niet bekende inkomen van het lopende kalenderjaar blijft relevant voor de huurtoeslag.

Alleenstaande huurders met een laag inkomen en een huur onder de 422 euro zullen na de versimpeling soms 76 euro meer huurtoeslag ontvangen. Diezelfde huurder zal minder huurtoeslag ontvangen als de huurprijs hoger is dan 422 euro. Dat nadeel kan oplopen tot 120 per maand. Om die effecten te verzachten stelt Hugo de Jonge een deel van de huurders een verlaging in het vooruitzicht. Alleen huurders van woningbouwcorporaties met een inkomen tot 120 procent van het minimum krijgen die verlaging. Huurders van particulieren en niet gepensioneerde gezinnen met een jaarinkomen boven de 27.000 niet.

In 2020 mocht de minister voor wonen huurders nog blij maken met het afschaffen van maximum inkomensgrenzen voor het recht op huurtoeslag. Wie een euro meer verdiende dan dat maximum inkomen raakt vanaf 2020 de huurtoeslag niet meer volledig kwijt. Formeel zorgt de versimpeling niet voor een nieuw maximum inkomen. De veel lagere normhuren doen dat wel. Met name alleenstaanden en gepensioneerden met aanvullend pensioen zullen dat merken.

Iets waar de minister over zwijgt is het effect van de versimpeling op het gemeentelijk vangnet voor woonkosten bij een terugval in inkomen: de woonkostentoeslag. Nu kunnen gemeenten vaak uitkomst bieden omdat de Wet op de huurtoeslag niet voor iedereen direct een toereikende voorliggende voorziening is. Met het afschaffen van de maximale huurprijs is de huurtoeslag na de versimpeling ook voor de duurste huurwoning zo’n voorliggende voorziening. Dat zal effect sorteren op de gemeentelijke woonkostentoeslag.

In 1995 liet staatssecretaris Tommel weten dat huurders geen recht op huursubsidie meer zouden krijgen voor huren boven de 710 gulden. Drie jaar eerder hadden ruim 1.800 Almeerse bijstandsgerechtigden de Almeerse minister van Sociale Zaken laten weten dat huren in de groeikern onbetaalbaar dreigde te worden. Toen Ad Melkert de petities in Almere kwam ophalen kon hij melden dat huren in groeikernen betaalbaar zou blijven. De Tweede Kamer bleek de hogere aftoppingsgrenzen voor groeikernen van 760 gulden zelfs een heel goed idee te vinden. De hogere huurgrenzen zijn vervolgens voor heel Nederland ingevoerd. Met de versimpeling zijn huurders in nieuwbouw terug bij af.

De exploitatie van een nieuwbouw woning voor 520 euro is vandaag de dag onmogelijk. De versimpeling van de huurtoeslag maakt niet alleen de doelgroep van de huurtoeslag kleiner. Die versimpeling zorgt er voor dat, wat zonder de interventie van Melkert in 1997 al zou zijn gebeurd, nu werkelijkheid dreigt te worden. De versimpeling zal huren van nieuw- en renovatiebouw voor inwoners met een smalle beurs onbetaalbaar maken.

John van der Pauw, secretaris van het Cliënten Beraad Almere