Verwachte schuldengolf nog niet in zicht

De eerste zes maanden van de coronacrisis kregen schuldhulpverleners minder aanmeldingen van mensen met schuldproblemen dan in het voorgaande jaar. Gezien de verwachtingen van experts op dit gebied is dat eerder slecht nieuws dan goed nieuws.

Minder meldingen
Van maart tot en met augustus 2020 hebben minder mensen zich gemeld voor schuldhulpverlening bij de gemeente dan in dezelfde maanden een jaar eerder. Dat blijkt uit een uitvraag van Divosa (vereniging van gemeentelijk directeuren in het sociaal domein) en de NVVK (vereniging van schuldhulpverleners). Bij 16 procent van de aanmeldingen was er een vermoeden van een verband met de coronacrisis.

Niet in beeld
De cijfers lijken misschien op het eerste gezicht een teken dat de coronacrisis nog niet heeft geleid tot groeiende financiële problemen. De voorspellingen van schuldhulpverleners en onderzoekers op dit gebied stemmen echter minder hoopvol. De daling van het aantal aanmelding lijkt eerder een signaal dat schuldhulpverleners de problemen nog niet goed in beeld hebben.

Eigen vermogen
Zo ging het in de vorige economische crisis namelijk ook, vertelde Dick van Maanen, directeur van schuldhulporganisatie Stadsring51, onlangs aan Binnenlands Bestuur. Toen duurde het twee jaar voordat de schuldproblemen boven water kwamen. ‘Mensen overschatten vaak hun eigen vermogen om zelf de zaken op orde te krijgen. En de overheidsmaatregelen zorgen er ook voor dat mensen het wat langer uithouden, dat geeft het gevoel dat het allemaal nog niet zo erg is.'

Verdubbeling
Uit voorspellingen gebaseerd op economische ramingen blijkt namelijk dat de coronacrisis wel degelijk voor een groei van problematische schulden zorgt. Marco Florijn, voorzitter van de NVVK, waarschuwde voor die schuldengolf in een brief aan alle Nederlandse gemeenten: 'In het ergste geval praten wij over bijna een verdubbeling van het aantal huishoudens met schulden. Wij verwachten nog dit jaar 30 procent meer mensen met betalingsproblemen en zo’n 30 procent meer mensen met schulden.’

Onzichtbaar
Uit onderzoek blijkt dat 70 procent van de mensen met schulden onzichtbaar blijft voor de schuldhulpverlening. Gemiddeld zitten mensen al vijf jaar met betalingsproblemen voordat ze zich melden bij de gemeente. De gemiddelde hulpvrager heeft op dat moment meer dan 40.000 euro aan schulden opgebouwd bij 13 verschillende schuldeisers.

Stuwmeer
Kortom: dat de aanvragen voor de schuldhulpverlening in de eerste maanden van de crisis nog niet stegen, ligt eigenlijk geheel in de lijn der verwachting. Niet voor niets spreekt Auke Schouwstra, woordvoerder van de NVVK, van een ‘stuwmeer aan hulpvragen’: de problemen hopen zich achter de sluizen op, en komen met vertraging op ons af. Over de omvang van dat stuwmeer zeggen de huidige cijfers, helaas, nog niet veel.