'Meer vrijheid voor professionals'

Lauwerier bestudeerde de samenwerking tussen uitvoeringsinstanties op het gebied van sociale zekerheid en concludeert dat de wetgever slechts beperkte mogelijkheden heeft om de dienstverlening te verbeteren. ‘Je hebt toch een professional nodig om in te schatten welke burger je voor je hebt. Dat vergt aanpassingsvermogen. Een wetgever kan die inschatting niet maken.’ Die belemmeringen zouden moeten worden weggenomen. ‘Het CWI voert nu uit, terwijl de gemeente vaststelt wie er recht op een uitkering heeft. Waarom is het niet aan de organisatie om te bepalen wie welke taken uitvoert?’

Lauwerier wijst erop dat daar nu weinig grip op is, want de wetgever bepaalt deels de kwaliteit van de dienstverlening. ‘De gemeente heeft veel vrijheid gekregen bij de uitvoering van de Bijstandswet, maar de regulering staat haaks op wat er bij CWI en UWV gebeurt. Die worden namelijk landelijk aangestuurd, terwijl een gemeente lokaal georiënteerd is.’

Dat leidt volgens Lauwerier tot spanningen. ‘De wetgever schrijft bijvoorbeeld één manier van intake voor, zodat instanties niet telkens weer naar de burger terug hoeven. Maar omdat de gemeente financieel verantwoordelijk is en geen schade wil lijden, worden toch dubbele gegevens gevraagd.’

Met de Wet Structuur uitvoeringsorganisaties werk en inkomen (Suwi) wilde de overheid juist een goede samenwerking tussen CWI en UWV bewerkstelligen. Lauwerier: ‘In sommige gevallen lukt dat wel, maar er zijn op lokaal niveau wel belemmeringen.’

De wetgever moet niet te grote ambities hebben, vindt Lauwerier. ‘Alleen dan krijg je kwalitatief goede wetgeving.’ Hij concludeert dat je wel criteria kunt stellen voor het ontvangen van een uitkering, maar dat het werkproces van de uitvoeringsorganisaties dan niet het uitgangspunt moet zijn. ‘Je vermindert dan de handelingsvrijheid van de medewerkers. Geef ruimte aan professionals om de wijze van uitvoering te bepalen.’