Durven we maatwerk aan? Casus thuiszitters
Column van Erik Gerritsen over het maken van uitzonderingen verruimen naar de circa 5000 thuiszitters die Nederland nu kent.
Onlangs bracht de Kinderombudsman een prachtig rapport uit over thuiszitters onder de titel “Van leerplicht naar leerrecht”. Thuiszitters zijn leerplichtige kinderen die om verschillende redenen niet naar school gaan.
Omdat ze chronisch ziek zijn, omdat ze wegens grote gedragsproblemen zelfs niet op het speciaal onderwijs te handhaven zijn, omdat ze vreselijk gepest worden, omdat ze last hebben van angststoornissen, of omdat geen enkele onderwijsinstantie in staat is onderwijs te geven dat past bij de zeer specifieke omstandigheden van het kind in kwestie. Denk bijvoorbeeld aan hoogbegaafde dyslectische kinderen. Naar schatting gaat het in Nederland in totaal om circa 5000 thuiszitters, slechts een fractie van het totaal aan leerplichtige kinderen.
Dat leerplicht in Nederland wordt gekoppeld aan het daadwerkelijk vijf dagen per week op school aanwezig zijn is op zich een groot goed. Leren op school garandeert een zekere kwaliteit van leren ten opzichte van bijvoorbeeld thuisonderwijs en het bevordert de sociale ontwikkeling van kinderen door het omgaan met leeftijdsgenoten. Ook voor de Kinderombudsman blijft dan ook het uitgangspunt dat kinderen naar school gaan. Maar terecht pleit hij voor flexibele, eventueel tijdelijke, oplossingen voor kinderen voor wie dit echt niet haalbaar is gezien hun bijzondere situatie.
Het gaat daarbij niet om ouders die goede oplossingen blokkeren of kinderen die gewoon geen zin hebben om naar school te gaan. Het gaat om unieke situaties waarin kinderen door strikte handhaving van de regels geen onderwijs krijgen, terwijl dit met maatwerk wel mogelijk zou zijn. Deels op school, deels thuis of volledig thuis, via particulier onderwijs of de wereldschool in samenwerking met erkende scholen. De mogelijkheden voor particulier onderwijs zouden kunnen worden verruimd als het zou worden toegestaan dat kinderen die thuisonderwijs volgen wel mogen worden ingeschreven bij een erkende school, die de daarvoor ontvangen financiering aan ouders mag doorgeven. Meer maatwerk zou ook mogelijk zijn wanneer het CIZ in het kader van de AWBZ school niet standaard als voorliggende voorziening zou beschouwen. Nu worden ouders die in aanmerking willen komen voor thuisbegeleiding voor hun zieke kinderen, gedwongen om hun kinderen van school te halen, omdat ze anders hun AWBZ financiering verliezen.
In essentie gaat het om de vraag of we uitzonderingen durven te maken voor bijzondere situaties. In situaties waarin het voor kinderen aantoonbaar niet haalbaar is om vijf dagen naar school te gaan, terwijl ze met maatwerk wel hun recht op onderwijs kunnen verzilveren. In het bureaucratische Nederland zijn we niet goed in het durven maken van uitzonderingen. Omdat we bang zijn voor precedentwerking. Met als gevolg niet bedoelde ongelijkheid, omdat we ongelijke gevallen niet in gelijke mate ongelijk durven te behandelen. Omdat we bang zijn voor misbruik, terwijl dat makkelijk te bestrijden is gezien het altijd zeer geringe aantal uitzonderingssituaties.
Wat we in ieder geval niet moeten doen is werken met geheime uitzonderingsconstructies waarover het NRC afgelopen vrijdag berichtte. Los van de vraag wat er nu precies wel of niet waar is met betrekking tot het “Miep Ziek Contract”, leidt geheimhouding op zijn minst tot de schijn van willekeur. Nu de uitzonderingspraktijk op straat ligt is de kans ook groot dat de discussie precies de verkeerde kant op gaat. Kamervragen zijn al weer gesteld en de dominante beleidsregelreflex leidt er naar alle waarschijnlijkheid toe dat van de minister wordt geëist dat er een einde wordt gemaakt aan de maatwerkpraktijk die nu overigens maar betrekking lijkt te hebben op enkele tientallen gevallen.
Ik pleit met de Kinderombudsman voor het tegengestelde. Laten we de ruimte voor het maken van uitzonderingen verruimen naar de circa 5000 thuiszitters die Nederland nu kent. En laten we dat volledig transparant doen. Geef de bevoegdheid om maatwerk mogelijk te maken in handen van de wethouders onderwijs en laat ze daarover jaarlijks geanonimiseerd verantwoording afleggen aan de gemeenteraad en van mijn part parallel daaraan ook aan de minister van onderwijs. De tucht van de transparantie zal misbruik voorkomen, zeker wanneer in het kader van het bieden van maatwerk van ouders en kinderen mag worden verwacht dat ze periodiek verslag doen van de vorderingen die hun kinderen maken. En de meeste kinderen zullen natuurlijk ook gewoon mee kunnen doen met schoolexamens zodat ook objectief voortgang kan worden gevolgd. Ook voor de meeste thuiszitters komt zo het behalen van een startkwalificatie binnen bereik.
Bijkomend voordeel van het durven toestaan van maatwerk is ook dat welwillende ouders niet onnodig geconfronteerd worden met strafrechtelijke procedures en gedwongen ingrijpen vanuit de jeugdzorg in situaties waarin ook leerplichtambtenaren en gezinsmanagers geen geschikte school voor de kinderen in kwestie kunnen vinden.
Erik Gerritsen
Reacties: 9
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Of wordt het een verkapte bezuiniging zodat kinderen die Passend Onderwijs nodig hebben geen school meer krijgen, want ze kunnen nu toch thuis leren? Hopelijk klopt het wel dat je als ouder niet meer tussen straf en hulp klem gezet wordt, want dat is een typische gewaarwording. Terwijl het erom gaat dat je kind een wat aangepaste route nodig heeft om tot schoolprestaties te komen, mag je bij ZATteam, schoolarts, leerplichtambtenaar, en eigenlijk ook al via de route ggz en diagnose, proberen de schoolcarrière van je kind overeind te houden.
Is dàt een gewenste ontwikkeling ?
Flipper
Het zal een verademing zijn voor de ouders als dit legaal zou worden en ouders niet meer over hun schouder hoeven te kijken naast alle problematiek.
De zeilbroers idem dito! Ze zijn eindeloos achtervolgd door jeugdzorg en onder OTS gesteld. Vandaag meldt de NOS dat de OTS is gestopt omdat het jeugdzorg ook niet lukte om een school voor deze jongens te vinden. Waarom dan er aan verdiend door middel van een OTS die geen doel diende? Gerritsen komt daar niet langer mee weg. En nu maakt hij dan deze draai, ineens mogen deze kinderen wel thuis zitten en moet er maatwerk komen. Jaja, maatwerk van hemzelf zeker en waar hij aan verdient.
Als er iemand geen recht van spreken heeft over het welzijn van kinderen als Tom en de hoogbegaafde dyslectische zeilbroers dan is het Gerritsen wel! Hij heeft het leven van deze kinderen de afgelopen jaren tot ee hel gemaakt en hen doen vluchten. En nu is hij plotseling de grote redder? Zelfs in eerdere columns hier in Binnenlands Bestuur is te lezen hoe verbeten Gerritsen erop was thuiszitters onder OTS te stellen. Dat dreigt hij nu te verliezen door toedoen van de kinderombudsman en nu maakt hij dan deze totale draai.
Dit heeft niets met belangen van kinderne te maken en met het welzijn van kinderen! Maar alles met politiek en geldstromen, zoals altijd bij deze columnist.
Het Amsterdamse Rekenkameronderzoek gaat over de rol van de gemeente, niet die van BJAA.
Het verzoek tot OTS voor de zeiljongens is door de Raad voor de Kinderbescherming gedaan en door de rechtbank uitgesproken. Pas daarna is BJAA betrokken geraakt bij de uitvoering van de OTS. Die is niet tot stand gekomen omdat Moeder daar niet aan mee wilde werken in afwachting van de beroepsprocedure die zij inderdaad gewonnen heeft. Zo gaat dat in een rechtsstaat. Feit is overigens, anders dan in media beweert, dat we wel degelijk een maatwerkoplossing en een school voor de jongens hadden gevonden.
De oplossing die voor Tom is gevonden is nu juist een voorbeeld van maatwerk en wij hebben goed samengewerkt met de Kinderombudsman en waren blij met zijn bemiddelende rol. Wat ons betreft voor herhaling vatbaar en ook aan de moeder van de zeiljongens aangeboden.
Het blijft overigens triest dat het in beide zaken niet veel eerder, nog ver voor dat BJAA sowieso in beeld kwam puur omdat leerplichtwet overtreden werd, naar maatwerk is gezocht. Dat had veel onnodige ellende kunnen voorkomen zoals ik probeer aan te geven in mijn column.
Als kinderen, om wat voor reden dan ook, niet naar school gaan, lijkt me dit een zaak van de leerplichtambtenaar en niet van BJZ. BJZ zorgt in de regel alleen maar voor escalatie, dus kan het beste overal buiten gehouden worden.
Het onderzoek van de rekenkamer gaat erover dat in de Amsterdamse jeugdzorg de afgelopen vijf jaar niets is verbeterd en dat de gemeente Amsterdam dat laat passeren.
Over Tom van de documentaire Rauwer. Als u hem niet uit huis had willen halen om de aandacht ervan af te leiden, dat uw OTS niets had voorgesteld, had Tom niet hoeven onder te duiken. Hadden zijn opa en oma het niet in de krant voor hem op hoeven nemen. Had de kinderombudsman er niet aan te passen hoeven te komen, Tom werd door u bedreigd en door niemand anders.
De zeiljongens daar heeft moeder uitgebreid verslag van de gang van zaken gedaan in de Telegraaf. De familie was wanhopig omdat u ook niet de goede school kon vinden. U zei van wel maar het was niet zo, schreef zij. En benadrukte advocaat Katinka Slump gisteren ook weer.
U ontkent dat: welke school had BJAA dan voor de jongens gevonden? Wat voor een opleiding precies en hoe? En waarom ontkennen moeder en advodaat Katinka Slump dat dan volgens u?
Het gaat aan alle kanten om prestige. De naam van uw organisatie. En u bent nu gekapitteld door de kinderombudsman en door de rechter dat een OTS voor thuiszitters geen zin heeft, en nu gooit u het over een andere boeg.
Of ontkent u dat u vurig voorstander was van het onder OTS zetten van thuiszitters? En ja natuurlijk wordt een verzoek tot OTS door de kinderbescherming gedaan, dat is altijd zo. U probeert met een procedureel verhaal de lezer af te leiden van het feit dat de OTS, door BJAA uitgevoerd, vervolgens geen inhoud had. Net als bij Tom.
En daarom zijn de rechter en de kinderombudsman daarvoor gaan liggen en doet u nu net alsof dat eigenlijk uw eigen idee was. U redt uw eigen hachje in de beeldvorming, en dat gaat boven het belang van kinderen. Want hun belangen telden nog helemaal neit op het moment dat u dacht wel weg te kunnen komen met een OTS voor thuiszittes en daar zeer rigoreus in was als BJAA en ook de publiciteit mee zocht.
Janine Moonen