Maashorst handelde onrechtmatig bij opvang asielzoekers

De gemeente Maashorst handelde onrechtmatig in de aanloop van de huisvesting van asielzoekers in een Van der Valk hotel in Uden. Dat bepaalde het gerechtshof in Den Bosch gisteren. De Brabantse gemeente heeft een verzoek van omwonenden onzorgvuldig behandeld. Hierdoor onthield de gemeente hen ‘bestuursrechtelijke rechtsbescherming’.

Maashorst gaf in juli 2023 toestemming aan het COA om maximaal driehonderd asielzoekers voor een periode van drie jaar in een Van der Valk hotel in Uden te huisvesten. Eén van de voorwaarden was dat het COA een omgevingsvergunning moest aanvragen bij de gemeente. Eerst was het plan om vanaf oktober asielzoekers in het hotel te huisvesten, maar de gemeente zag dat het niet mogelijk was om tijdig de vereiste omgevingsvergunning te verlenen. Om toch vanaf oktober te kunnen beginnen nam het stadsbestuur daarom een gedoogbesluit. 

Bezwaar

Een groep omwonende maakte tegen dit besluit bezwaar. Er zouden namelijk meer asielzoekers komen dan was afgesproken in het Regioplan Veiligheidsregio Brabant-Noord. Ook wilden deze burgers inspraak in de gang van zaken. Zij maakten zich zorgen over de veiligheid en hoe de besluiten werden genomen.

Geen procedure

Tegen gedoogbesluiten kunnen echter geen bestuursrechtelijke procedures worden gevoerd. Dat kan pas wanneer de omgevingsvergunning al is verleend. Maar volgens het plan van de gemeente zouden er dan al asielzoekers in het hotel wonen.

Horecabestemming

De omwonenden deden in juli een verzoek tot handhaving. Zij wilden dat de gemeente handhavend zou optreden ten aanzien van de horecabestemming van het hotel. De opvang van asielzoekers in het hotel is immers in strijd met het bestemmingsplan. Tegen een afwijzing van dat verzoek kunnen inwoners wél bezwaar maken.

In gebruik

Op 19 december verleende Maashorst een omgevingsvergunning aan het COA. Hierdoor mag het COA het hotel gebruiken om asielzoekers op te vangen, ook al is dat in strijd met het bestemmingsplan. Diezelfde dag wees de gemeente het handhavingsverzoek van omwonenden af. In december vorig jaar kwam de eerste groep asielzoekers in Uden aan. Inmiddels is het hotel in gebruik als tijdelijk noodopvang. Er verblijven ongeveer driehonderd asielzoekers.

Onrechtmatig

De rechter is niet te spreken over deze gang van zaken. Maashorst heeft het handhavingsverzoek van de omwonenden ‘niet voldoende zorgvuldig behandeld’, concludeert het hof. Het college had eerder – en in elk geval ten tijde van het nemen van het gedoogbesluit – op het handhavingsverzoek kunnen en moeten beslissen. De gemeente wist dat deze inwoners inspraak en bestuursrechtelijke rechtsbescherming wilden. Daarom is dit nalaten van de gemeente onrechtmatig, aldus het hof. Net als de rechtbank Oost-Brabant oordeelt het hof dat er geen asielzoekers in het hotel mochten worden opgevangen totdat de omgevingsvergunning was verleend. 

Zuiver gehandeld

De uitspraak is van belang omdat Maashorst tot dusver altijd heeft volgehouden dat er niks mis was met de gevolgde procedure. ‘Bij alle protesten van bewoners en omwonenden en de kritiek die in de gemeenteraad werd geuit, hield waarnemend burgemeester Rianne Donders bij hoog en laag vol dat Maashorst zuiver had gehandeld’, schrijft het Brabants Dagblad. Om die reden ging de gemeente ook in hoger beroep toen ze in december voor de eerste keer werden teruggefloten. Overigens is Donders (CDA) inmiddels vertrokken. Hans van der Pas (PvdA) heeft in maart het stokje van haar overgenomen.