SCP: Let bij bezuinigingen op ongelijkheid

Bij bezuinigingen in 2026 moet het kabinet aandacht hebben voor de structurele ongelijkheid in Nederland, stelt het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Die ongelijkheid heeft namelijk verstrekkende gevolgen. Het zorgt niet alleen voor minder welzijn, maar leidt ook tot minder participatie en meer wantrouwen – zowel tussen mensen onderling als richting de overheid.

Tekortschieten

Vandaag publiceert het SCP het rapport Sociale en Culturele Ontwikkelingen 2025. Uit deze ‘stand van het land’ blijkt dat mensen met een theoretische opleiding, een toereikend inkomen en een goede gezondheid doorgaans positief zijn over hun leven en leefomgeving. Daarentegen hebben mensen met een laag inkomen, een slechtere gezondheid en een gebrek aan andere hulpbronnen minder mogelijkheden om mee te doen in de samenleving. Zij hebben bovendien minder vertrouwen in zowel anderen als de overheid.

Juist bij deze laatste groep ziet het SCP vaak een stapeling van problemen, onder meer op het gebied van hun financiën, gezondheid en sociale netwerk. Gescheiden hulpverlening schiet vaak tekort, waardoor problemen voortduren of zelfs verergeren, aldus het sociaalwetenschappelijk instituut.

Besparen

Het SCP uit haar zorgen over de bezuinigingen op gemeenten. De budgetten om mensen die achterblijven te ondersteunen zijn ‘al aanzienlijk’ gekort. Nieuwe bezuinigingen op lokale budgetten, zoals aangekondigd door het kabinet, zullen mensen met achterstanden rechtstreeks raken, voorspelt het SCP. Daardoor krijgen zij minder toegang tot belangrijke sociale en welzijnsvoorzieningen, evenals vrijwillige hulpdiensten zoals schuldhulpverlening.

Druk

Verder bezuinigen kan ook ten koste gaan van preventie, waardoor de verschillen in welzijn en gezondheid volgens het SCP nog groter worden. ‘Het is niet alleen een bedreiging voor de kwaliteit van leven van individuele burgers, maar het zet ook hun betrokkenheid bij de samenleving en hun vertrouwen in de overheid onder druk.’

Stereotype

Het planbureau signaleert dat de leefwerelden van de armste en rijkste Nederlanders steeds verder uit elkaar groeien. Daarnaast voelen mensen in een maatschappelijk onzekere positie zich niet gezien of gehoord door de groepen die in hun ogen de macht hebben. ‘Inwoners van Nederland ervaren dat er meer conflict is tussen groepen mensen, en denken daarbij over andere groepen in stereotype termen.’ Volgens het SCP kunnen deze gescheiden leefwerelden worden doorbroken door voorwaarden te creëren waardoor groepen mensen elkaar eerder ontmoeten. Denk aan ‘menging’ in woonwijken, het onderwijs en op de werkvloer.