Kansen voor koerswijziging sociale werkvoorziening

De sociale werkvoorziening (sw) kan de bezuinigingen die haar boven het hoofd hangt deels opvangen door de bedrijven op een slimme manier om te bouwen en door meer ‘rendement’ te halen uit de sw’ers. Dat concludeert branchevereniding Cedris op basis van twee onderzoeken die onlangs zijn verschenen.

Bedrijfsvoering

In de sociale werkvoorziening spelen twee belangrijke ontwikkelingen zich min of meer gelijktijdig af. Sw-bedrijven krijgen nu al steeds minder geld van het rijk voor de lonen en begeleiding van sw’ers. Daarbij neemt met de komst van de Participatiewet vanaf 2015 het aantal sw’ers gestaag af. Beide ontwikkelingen hebben belangrijke gevolgen voor de bedrijfsvoering van de sw-bedrijven en met name voor de financiële positie van deze bedrijven. Capeladvies onderzocht voor Cedris hoe sw-bedrijven het beste met deze ontwikkelingen om kunnen gaan. Waar is winst te behalen en wat moeten gemeenten wel of niet doen?

 

Bezuinigen

Drie jaar geleden kregen gemeenten een rijkssubsidie van 27 duizend euro per sw’er. De komende jaren daalt die bijdrage gestaag, tot uiteindelijk 22 duizend euro in 2020. Gemeenten moeten dus fors bezuinigen op de sociale werkvoorziening. Het overgrote deel van het geld dat gemeenten krijgen (zo’n 75 procent) gaat op aan het loon van de sw’er. De bezuiniging zal daarom gehaald moeten worden bij de overige 25 procent die opgaat aan onder meer begeleiding, vastgoed, materieel en overhead.

 

Winst te behalen

‘Daar valt nog wel wat winst te behalen’, stelt Albert Bruins Slot, algemeen directeur van de Drentse Sociale werkvoorziening Alescon en bestuurslid van Cedris. ‘Bedrijven kunnen kijken of er goedkoper kan worden geproduceerd, of de kosten dus omlaag kunnen. Maar tegelijkertijd kan ook worden gekeken of wellicht de opbrengsten omhoog kunnen.’

Uit het onderzoek blijkt dat op beide terreinen nog wel wat winst te behalen is. ‘Niet overal is evenveel’, aldus Bruins Slot. ‘Er zijn grote verschillen per regio en sommige bedrijven hebben in het verleden al verbeteringen doorgevoerd. Maar enige winst is vrijwel overal nog te halen.’

 

'Van binnen naar buiten'

Met het onderzoek ‘Optimaliseren Verdienvermogen’ kunnen sw-bedrijven aan de hand van zes thema’s de bedrijfsvoering van hun bedrijf onder de loep nemen. Hiervoor is gekeken naar acht verschillende bedrijven verspreid over het land. Geconcludeerd wordt dat nog veel winst kan worden behaald door de beweging ‘van binnen naar buiten’ te maken. Nog meer mensen met een arbeidsbeperking plaatsen bij reguliere bedrijven. Die beweging hebben veel sw-bedrijven al ingezet en wordt ook ondersteund door de kabinetsplannen. Bruins Slot: ‘Ik zie elke dag dat sw’ers die buiten een sw-bedrijf werken een hogere loonwaarde hebben. Ze hebben meer plezier in het werk en presteren daardoor beter.’

 

Groepsdetachering

In het rapport wordt sw-bedrijven geadviseerd op zoek te gaan naar plaatsen voor groepsdetacheringen waar twintig of dertig sw’ers aan de slag kunnen. De kosten voor begeleiding zijn daarbij veel lager dan bij individuele detachering. ‘Hoewel dit voor een sw-bedrijf in bijvoorbeeld Oost-Groningen geen oplossing is omdat daar niet veel regulier werk is, kunnen veel bedrijven hier nog winst behalen’, aldus Bruins Slot.

 

Efficiënter

Een ander punt waar bedrijven naar kunnen kijken, is de begeleiding en de staf. ‘Vaak kan dat nog efficiënter’, vindt Bruins Slot. Maar ook kunnen bedrijven onderzoeken of ze meer samen kunnen werken, zonder dat dit direct een voorbode voor een fusie hoeft te zijn. ‘Ict, backoffice of personeelszaken kunnen soms samen en daardoor goedkoper worden opgepakt.’

 

Werksoorten

Sw-bedrijven kunnen ook kritisch kijken welke werksoorten ze aanbieden. Meer en verschillende werksoorten kosten meer geld. ‘Dat is tegelijkertijd een dilemma’, aldus Bruins Slot. ‘We weten bijvoorbeeld dat werk in de schoonmaaksector veel geld oplevert. Maar we kunnen natuurlijk niet iedereen aan het schoonmaken zetten.’ Schoonmaakwerk is van oudsher werk dat in de avonduren wordt gedaan. Door bedrijven over te halen het schoonmaakwerk overdag te laten doen, wordt het werk voor meer mensen toegankelijk. ‘De beweging naar dagschoonmaak zien we steeds meer. Vooral gemeenten halen het werk naar de dag, wat een voordeel is voor sw-bedrijven.’

 

Passende arbeid

Toch moeten sw-bedrijven geen verkapte schoonmaakbedrijven worden, vindt hij. Er zijn immers altijd mensen die dat werk niet aan kunnen. ‘Maar kritisch kijken naar hoeveel en welke werksoorten je binnen je bedrijf hebt, kan winst opleveren. Je moet zorgen voor passende arbeid, maar niet per se alles in de lucht willen houden.’

 

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur 15