'Gezinshuisouders werken zich te pletter voor schijntje'

Gezinshuisouders zijn boos en teleurgesteld. Ze werken 24/7 met vaak getraumatiseerde kinderen en verdienen daar nauwelijks aan. Nu worden ze als zakkenvullers weggezet. Onterecht, vinden zij.

Geen herkenning

Zij herkennen zich dan ook niet in de uitkomsten van een analyse van de jaarrekeningen over 2019 van jeugdzorgaanbieders, dat op verzoek van Binnenlands Bestuur is uitgevoerd door Kurtosis. Daaruit kwam onder meer naar voren dat zestig procent van de jeugdzorgaanbieders meer dan tien procent winst maakt, terwijl drie tot zeven procent in de zorgsector de norm is. Vooral aanbieders met een omzet tussen de 100.000 euro en 1 miljoen euro hebben winstpercentages die ver boven uitstijgen. ‘Het gaat vaak om aanbieders voor dyslexie, zorgboerderijen en gezinshuizen’, stelde Wolter van Dam, partner van Kurtosis, in het woensdag gepubliceerde artikel op de site van Binnenlands Bestuur.

 

Winst is geen surplus

Dat is bij veel gezinshuisouders in het verkeerde keelgat geschoten. Het winstpercentage dat in hun jaarrekeningen staat, geeft een volstrekt vertekend beeld, stellen Daphne Godefroy, voorzitter van Coöperatie in Kleinschalige Woonzorg, en Conny Slot van Gezinshuis.com, een franchiseorganisatie voor gezinshuisouders. Vrijwel alle gezinshuizen staan als vennootschap onder firma (VOF) geregistreerd, stelt Slot. Het gaat vaak om een echtpaar dat minimaal twee en maximaal zes kinderen onder hun hoede heeft. Van de winst die een VOF maakt, moet hun salaris nog worden betaald. Pas als dat bedrag van de winst is afgetrokken, wordt de reële winst zichtbaar. ‘Winst is hier dus geen surplus, maar hiervan wordt nog salaris, pensioen, verzekeringen en belasting betaald’, vult Godefroy aan. Kurtosis gaat in zijn analyse overigens uit van de nettowinst die een aanbieder maakt; de winst na aftrek van kosten en belasting.

 

Salaris

Voor een echtpaar dat een gezinshuis runt, moet worden uitgegaan van een salaris van 144.000 euro, stelt Slot. Dat bedrag is gebaseerd op een adviestarief van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) aan gemeenten die gezinshuizen contracteren. ‘De VNG gaat daarbij uit van een echtpaar dat vier kinderen jeugdzorg biedt, maar gezinshuisouders mogen maximaal aan zes kinderen zorg verlenen. Als dat zo is, moet er een opslag van vijftig procent op dat salaris komen’, stelt Slot. Pas als dat bedrag van de winst is afgetrokken, is de ‘echte’ winst zichtbaar.

 

Geen zakkenvullers

‘Het beeld dat wij winst maken klopt, maar dat moet ook. Wij moeten van die winst heel veel betalen. Als we geen winst zouden maken, gaan we failliet, maar we zijn beslist geen zakkenvullers’, benadrukt Godefroy. Gemeenten die te hoge winsten willen aanpakken, zouden bijvoorbeeld met gezinshuizen kunnen afspreken dat bij een surplus van meer dan vijf procent, dit bedrag wordt teruggegeven, oppert Godefroy. Het surplus is het bedrag dat resteert nadat kosten, belasting en salaris is betaald.  

 

Hart en ziel

Met hart en ziel, zonder enige privacy en voor minder dan het minimumjeugdloon werken de gezinshuisouders zich zeven dagen per week te pletter, stellen beiden. Beiden runnen ze samen met hun echtgenoot een eigen gezinshuis. ‘We helpen vaak getraumatiseerde kinderen, die veelal door grotere aanbieders niet worden geholpen omdat de problematiek te complex is’, vertelt Godefroy. ‘Gezinshuizen zijn vaak de enige oplossing voor de jongeren die wij helpen’, stelt Slot. ‘Zij passen niet in een groep in een instelling, maar hebben warmte en stabiliteit nodig die wij ze kunnen geven. Wij kunnen ze de verbinding geven die ze zo hard nodig hebben.’ Gezinshuizen zijn een waardevolle toevoeging in de jeugdzorg, benadrukken de twee vrouwen.

 

Onder de streep

Van de 2.017 jeugdzorgaanbieders waarvan Kurtosis de jaarrekeningen over 2019 heeft geanalyseerd, maken 956 aanbieders (eenmanszaken uitgezonderd) meer dan tien procent winst. Daarvan is zeventig procent een VOF. Gemeenten of inkoopregio’s moeten hierover wel het gesprek met de aanbieder aangaan, vindt Van Dam. Hij vindt het een goede suggestie als gemeenten bij de analyse van het nettoresultaat rekening houden met die 144.000 euro aan salariskosten, en dan het gesprek aangaan over wat er onder de streep overblijft indien er sprake is van twee eigenaren’

 

Niet buiten beschouwing

‘Het is een diffuse groep, VOF’s die wel en geen personeel hebben’, stelt Van Dam. ‘In theorie kunnen ze veel personeel in dienst hebben. Het is een grijzere rechtsvorm, waarbij vanuit de winst loon van de eigenaren wordt betaald.’ De VOF’s moeten dan ook niet zonder meer buiten beschouwing worden gelaten. Wel moet anders naar de winstpercentages worden gekeken dan bij bijvoorbeeld een bv, benadrukt Van Dam. Het winstpercentage is een van de indicatoren die Kurtosis gebruikt om signalen van onrechtmatigheid van jeugdzorgaanbieders in kaart te brengen. Bij de VOF’s worden winstpercentages noch het percentage van de omzet dat aan loonkosten wordt besteed, meegewogen in de analyse.

 

Passende winstnorm

Dit neemt niet weg dat het goed is om de omvang van de winst te monitoren en te relateren aan de gepleegde inzet, vindt Kurtosis. Dat zou het uitgangspunt voor een gesprek moeten zijn, aldus Kurtosis. Van Dam: ‘Bij de beoordeling van de winstmarge is het belangrijk om op casusniveau te kijken wat een passende winstnorm is.’

 

Aanvulling

In een eerdere versie van dit artikel stond een tabel waarin de nettowinst van VOF's per omzetklasse in kaart was gebracht. Op basis van voortschrijdend inzicht is besloten deze uit het artikel te halen.