Financiële prikkels belemmeren duurzame re-integratie

Om uitkeringsgerechtigden duurzaam terug te brengen op de arbeidsmarkt, moeten ze toegerust worden voor een veranderende arbeidsmarkt. Maar de huidige Participatiewet bevat financiële prikkels die gemeenten aansporen om mensen vooral zo snel mogelijk aan het werk te krijgen, met te weinig aandacht voor de lange termijn. Dat constateert de Sociaal-Economische Raad (SER).

Tijd en geld

Overheidsadviesorgaan SER werkt al langer aan een actie-agenda Leven Lang Ontwikkelen. Daarmee wordt een 'positieve leercultuur' beoogd, die mensen en organisaties moet voorbereiden op de uitdagingen van de toekomst. Woensdag publiceerde de SER een inventarisatie van de belemmeringen die het leven lang ontwikkelen in de weg staat bij uitkeringsgerechtigden. Een focus op de korte termijn en beperkte budgetten behoren tot de grootste obstakels: 'Duurzame ontwikkeling van menselijk kapitaal kost tijd en geld. In plaats van de kortste weg naar werk zou het streven naar duurzame werkhervatting van mensen met een uitkering uitgangspunt moeten worden.'

Kortste weg

Het uitgangspunt van de Participatiewet is dat mensen zo snel mogelijk uit de bijstand stromen, schrijft de SER. Hoewel er op papier wel ruimte is voor scholing voor bijstandsgerechtigden, ervaren gemeenten sterke financiële prikkels om de uitkeringsduur zoveel mogelijk te verkorten. Die keuze voor de 'kortste weg' belemmert een 'brede inzet op leven lang ontwikkelen.' Het budget vanuit de rijksoverheid is dan ook ontoereikend om duurzame re-integratie te faciliteren, concludeert de SER.

Kosten-baten

Inzetten op leven lang ontwikkelen kost dus geld, maar zo’n investering kan zich op de lange termijn terugbetalen. De SER wijst op onderzoek waaruit blijkt dat ‘ruimhartig investeren in gerichte scholing’ een ‘gunstige maatschappelijke kosten-baten rekensom’ kan opleveren. Er zijn bijvoorbeeld al positieve ervaringen met het inzetten op BBL-opleidingen (Beroeps Begeleidende Leerweg), waar werken en leren gecombineerd kunnen worden, als duurzame investering. ‘Learning on the job’ wordt dan ook als een veelbelovende en onvoldoende benutte uitkomst gezien door het SER.