Rotterdam faalt met beleid schuldhulp

De schuldhulpverlening in Rotterdam rammelt aan alle kanten. Die conclusie trekt de Rotterdamse Rekenkamer in een keihard rapport. Het schuldhulpverleningsbeleid faalt er al jaren en de hoop dat het binnenkort beter zal gaan, is een ijdele.

Probleem wordt niet kleiner
Rotterdam heeft veel inwoners met schulden en de hoogte van die schulden is ook nog eens boven het landelijk gemiddelde. De lokale rekenkamer onderzocht daarom of de gemeentelijke schuldhulp de mensen met schulden wel bereikt en of het beleid dat de gemeente tussen 2012 en 2015 gevoerd heeft bijdraagt aan het verminderen van dat probleem. Het antwoord is simpel maar hard: nee. Bovendien verwacht de rekenkamer weinig goeds van het beleid dat sindsdien is gevoerd.

 
Ingewikkeld en onpersoonlijk

‘De gemeente is er niet in geslaagd om met het schulddienstverleningsbeleid 2012-2015 het aantal inwoners met problematische schulden omlaag te brengen.’ Is de eerste conclusie van de rekenkamer. Reden hiervoor is dat de schuldhulpverleners de inwoners met die het betreft niet voldoende bereikt. In 2015 diende slechts 8 procent van de ongeveer 27 duizend Rotterdammers met problematische schulden een aanvraag in bij de Kredietbank voor een schuldhulpregeling. Dat dit percentage zo laag ligt, komt doordat aanvragen te ingewikkeld is en er te veel verschillende organisaties bij betrokken zijn. Ook hebben inwoners persoonlijke hulp nodig terwijl de gemeente vooral collectieve ondersteuning biedt.

 
Signalen worden niet opgepikt

Daarnaast gaat Rotterdam niet goed om met signalen van bijvoorbeeld woningcorporaties of het waterbedrijf. Als deze instanties aangeven dat er een probleem is, springt de gemeente daar niet actief op in. De wijkteams  krijgen ook een draai om de oren van de rekenkamer. Zij zijn er niet in geslaagd de beoogde signalering door partijen in het wijknetwerk, zoals huisartsen en scholen, te realiseren. En de afdeling Werk en Inkomen signaleert de schuldenproblematiek bij uitkeringsgerechtigden niet structureel.

Geen monitoring
De gemeente laat ook steken vallen op het gebied van monitoring. Hierdoor ontbreekt het het college aan inzicht en wat er gebeurt en kan het college dus ook niet zien welke onderdelen verbeterd moeten worden. Eén van de doelstellingen van het college is  om bijvoorbeeld wijkteams te laten werken aan gedragsverandering van schuldenaars, maar ook dat is niet gelukt, concludeert de rekenkamer.

Geen verbetering te verwachten
Het onderzoek spitste zich toe op het beleid tussen 2012 en 2015, maar ook voor de opvolgende periode tussen 2016 en 2019 verwacht de rekenkamer weinig verbetering in het aantal mensen dat met problematische schulden te maken heeft. ‘De factoren die het bereik van schulddienstverlening en een integrale aanpak van schuldproblemen belemmeren, worden namelijk onvoldoende onderkend en/of aangepakt’, is de harde conclusie. Ook heeft het college onvoldoende gewaarborgd dat er over deze periode wél verantwoording af kan worden gelegd over de resultaten. Want er zijn geen meetbare doelen geformuleerd en een methode om te monitoren moet nog worden ontwikkeld.

 
Reactie college

De gemeente erkend in een reactie op het rapport dat de schuldhulpverlening beter moet en wijst erop dat ze in maart het uitvoeringsprogramma ‘Samenhang schulddienstverlening’ zal presenteren. Daarin zullen verbeteringen in de dienstverlening langs drie sporen aangepakt worden. De ondersteuning zal verbeterd worden, zal effectiever worden en de effecten zullen beter gemonitord worden. De veranderingen zullen tijd kosten, maar ook voor de korte termijn worden verbeteringen zichtbaar, aldus het college.

 
Te simpel

In de conclusie van de rekenkamer dat er weinig verbetering te verwachten valt, kan het college zich dan ook niet vinden. De conclusie dat het succes kan worden beoordeeld aan de hand van een dalend aantal Rotterdammers met schulden, is te simpel, vindt het college.  Ze wijst erop dat er een verbetertraject is ingezet. Dat er in de beleidsdocumenten geen meetbare doelen zijn opgenomen klopt, aldus de gemeente. Maar dat hoeft ook niet, omdat het een visiedocument is. De gemeente werkt eraan met een monitor te komen.