Kansengelijkheid zou op school moeten beginnen

Politici van progressieve huize maken zich er druk om. Kansenongelijkheid. Dat onderwijs een centrale rol speelt begint ook door te dringen. Het wereldbeeld wordt gehuldigd dat geen mens gelijk is maar wel gelijkwaardig. Een weinig serieus te nemen beginsel in een land waar toevoegingen als ‘cum laude geslaagd voor gymnasium’ bij een boekje over een prinsessenkind nieuws is.

Orwell’s Animal Farm ten top. Er is maar weinig waar startpositie het kansenverschil duidelijker laat zien. Voor een prinsessenkind gaat het voor ieder ander geldende ‘zonder goede school geen goede baan’ niet op. Tegelijk razen jonge flitskoeriers met een kansloze toekomst langs gated Huis ten Bosch. Toch vinden veruit de meeste mensen dat de achtergrond van een kind niet de toekomst mag bepalen. Gek genoeg wordt de vraag zelden gesteld waarom de samenleving het toch laat gebeuren.

In onze complexe wereld is het kunnen beoordelen en onderscheiden van informatie en onzin cruciaal. Intussen bestaat de werkelijkheid vaker uit blind overnemen van Facebookgewauwel en onbegrijpelijk staren bij invulhokjes op belasting- of sociale dienstformulieren. Maar meedoen leer je niet door klikken op digitale schermpjes. Wel door weten en begrijpen. En dat begint met grondig leren lezen, rekenen en schrijven.

Laten we nog een paar ongelijkheidsveroorzakers bekijken. Wat zal het niet helpen als er een streep gaat door de doorgeschoten afrekencultuur. Verbod op private scholen die ‘mensen klaarstomen voor de arbeidsmarkt met meetbare resultaten’ kan ook geen kwaad. Dan de pedagogische professionaliteit van het onderwijs. Dit vergt naast een fatsoenlijk inkomen ruimte bieden voor zingeving en autonomie van de leerkrachten. Dit eist een superhoge kwaliteit van leerkrachten. In plaats ervan staat een luie onderwijsminister kwaliteitsverlaging voor. Een totaal van de pot gerukte actie.

Gelukkig kunnen gemeenten ook direct aan zet met een visie waar kinderen van jongs af aan leren leven in een minisamenleving. Dit vraagt om een transparant toewijzingsbeleid uitgaand van gelijke behandeling zonder discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of wat dan ook. Bijzondere scholen van welke allure ook richten alleen maar indoctrinatieschade aan. Weg ermee. Inburgeren begint op school via objectieve brede levensbeschouwelijke vorming, diversiteit, burgerschapsvorming, milieukennis en mensenrechteneducatie.

Daarnaast zijn in ons land ruim 250.000 kinderen de klos simpelweg door uit een gezin te komen dat moet sappelen om rond te komen. Terwijl het ene kind zich druk maakt om het halen van een jachtakte gaat een ander kind met een lege maag naar school. Waarom niet net als in omliggende landen de schooldag beginnen met een gezond ontbijt met tussen de middag een warme maaltijd. Alle kinderen starten de dag met de dezelfde brandstof voor de hersenen. Wat een effect als het om gelijkwaardigheid gaat. De dekking ervoor is binnen elke gemeentelijke begroting peanuts.

Samen eten maakt de school tot een betere ontmoetingsplek. Wat ook meewerkt is naschoolse opvang gewoon schoolse opvang maken. En verplicht ondersteuningstaken verdelen onder alle ouders. Niet alleen meedenken over het beleid van de school door een kleine hoogopgeleide groep maar door loting alle ouders laten samenwerken via verdelen van schoolactiviteiten. Het doorbreekt sociale verschillen en wereldbeelden waardoor de ouderbubbels klappen. Allemaal voor de hand liggende kleine veranderingen met grote positieve gevolgen voor kansengelijkheid. 

Piet van Mourik
Lees hier alle columns van Piet van Mourik