Kabinet: schuldhulp niet te afwachtend, bereik wel beperkt

Het kabinet is het niet eens met de stelling dat schuldhulpverlening te afwachtend te werk gaat. Dat blijkt uit antwoorden van minister Eddy van Hijum en staatssecretaris Jurgen Nobel op vragen die Kamerlid Esmah Lahlah stelde naar aanleiding van een publicatie door Binnenlands Bestuur. Het kabinet erkent wel dat een grote groep mensen die baat zou hebben bij schuldhulpverlening daar geen gebruik van maakt.

2,47 procent

In het artikel van 29 november schreef Binnenlands Bestuur op basis van berekeningen door Maarten Bergman, opleider in de schuldhulpverlening, dat jaarlijks slechts 2,47 procent van de huishoudens met geregistreerde schulden schuldenvrij wordt via een schuldregeling. Bergman stelde in het artikel ook dat de schuldhulpverlening te grote drempels heeft voor schuldenaren en dat de hulpverlening te afwachtend is ingeregeld. Het aantal huishoudens met problematische schulden is de afgelopen 30 jaar met een factor 3 toegenomen.

Kamervragen

GroenLinks-PvdA Kamerlid Esmah Lahlah stelde hierop vragen aan het kabinet. Ze wilde onder andere weten hoe de minister de cijfers beoordeelt en wat het kabinet wil gaan doen om de cijfers substantieel te verbeteren. De minister begint zijn antwoorden met de opmerking dat in het artikel onterecht wordt gezegd dat slechts 2,47 procent van de huishoudens jaarlijks schuldenvrij wordt. Dat dit in het artikel zou staan is onjuist: daarin staat enkel dat deze zeer kleine groep mensen jaarlijks schuldenvrij wordt via een schuldregeling. Ook in de rest van het artikel wordt enkel ingegaan op het gebrek aan slagkracht van schuldregelingen.

Andere manieren

De minister vervolgt zijn beantwoording door te zeggen dat inwoners ook op andere manieren schuldenvrij kunnen worden, bijvoorbeeld door zelf betalingsregelingen te treffen. Hoewel de minister zegt dat dit steeds vaker gebeurd zegt hij daarna ook dat hierover helemaal geen cijfers over bekend zijn. Het aantal aanmeldingen voor schuldhulpverlening is wel gestegen, met maar liefst 62 procent. Toch heeft het niet kunnen voorkomen dat er inmiddels 720.000 huishoudens in de financiële problemen zitten.

Vroegsignalering

Volgens de minister ligt het in ieder geval niet aan de afwachtende houding van schuldhulpverleners. Daarover kan staatssecretaris Jurgen Nobel wel cijfers presenteren. ‘Uit recente cijfers van Divosa blijkt dat in 2024 naar verwachting circa 695.000 inwoners met een betalingsachterstand proactief een hulpaanbod hebben gekregen van de gemeente, waarbij de gemeenten met ruim 132.000 inwoners in contact is gekomen’, aldus Nobel. Gemeenten doen steeds meer met vroegsignalering en het kabinet werkt daarnaast aan het wetsvoorstel ‘proactieve dienstverlening’ waarmee gemeenten meer middelen krijgen om in iemands gegevens te kijken om te bepalen of iemand misschien baar heeft bij schuldhulpverlening.

Groep niet geholpen

Tegelijkertijd moet ook het kabinet toegeven dat, ondanks dat er door gemeenten al veel gedaan wordt om de groep met schulden vroeg te bereiken, dit nog vaak niet lukt. In het bijzonder geldt dat voor mensen met gestapelde problematiek en complexe hulpvragen, omdat er sprake is van een versnipperd stelsel van loketten en regelingen. ‘Het feit dat regelingen verschillende definities en voorwaarden kunnen hebben of dat ze soms op een onbedoelde wijze op elkaar door werken draagt hier niet aan bij.’

Veel onderzoeken dit jaar

De minister geeft aan momenteel in gesprek te zijn met de VNG en Divosa over de verantwoordelijkheidsverdeling tussen rijk en gemeenten en het verbeteren van het armoedebeleid. Daarnaast wordt de Kamer dit jaar nog geïnformeerd over het Nationaal programma Armoede en Schulden, een evaluatieonderzoek naar vroegsignalering, een onderzoek naar de effecten van de verkorting van de minnelijke schuldentrajecten van 36 naar 18 maanden en het project Data Delen Armoede en Schulden.