Jeugdzorg: scherp geprijsd, flitsend en dynamisch
De eerste weken in 2016 zijn voor mij het voorbeeld dat de wereld in rap tempo verandert. V&D, schoenenwinkels Manfield, Dolcis, Invito en Pro Sport, ze redden het niet. Grote ketens zoals Hema en Blokker werken hard aan een nieuw concept om het hoofd boven water te houden. Het lijkt wel of alles wat tot de middenmoot behoort, ten onder gaat.
En wat overblijft, is óf heel flitsend, dynamisch en scherp geprijsd, of heel chique, bijzonder en duur. Die dynamiek zie ik ook in de jeugdzorg. Ik zag nog nooit zoveel crisisaanvragen in de jeugdzorg als eind 2015. Van een driejarig meisje met een geslachtsziekte tot een moeder die eigenlijk zelf patiënte is en zich dreigt te vergrijpen aan de kinderen of aan zichzelf. Het zijn maar een paar schrijnende voorbeelden waarbij ik een rode draad ervaar: er is te lang doorgemodderd met lichte vormen van zorg, mensen zijn te lang van hot naar her gesleept. Sommige casussen zijn door gemiddeld 22 professionals in het wijkteam besproken.
Ik noem deze voorbeelden niet omdat ik pleit voor eigen parochie of voor bestaansrecht van specialistische jeugdzorg. Het gaat mij erom dat we deze signalen herkennen, en er wat van leren. We zien dat de vraag naar specialistische jeugdhulp niet reduceert en dat de middelen beperkt zijn. Dat geeft mij als bestuurder een extra stimulans om nog eerder, doortastender op te treden.
Ik kijk dan ook kritisch naar het effect en de inzet van JeugdzorgPlus-interventies. Zo denk ik dat we vaak betere doorbraken kunnen creëren door andere vormen van jeugdhulp eerder in te zetten die nog scherper geprijsd zijn. Op die manier kunnen we bestaande budgetten nog beter benutten. Maar voor die jongeren die ernstig getraumatiseerd of suïcidaal zijn, die een gevaar opleveren voor zichzelf en hun omgeving, zijn sommige bestaande JeugdzorgPlus-interventies uiterst effectief. Laten we erkennen dat we die problematiek niet oplossen in tien weken en dat we dat daarvoor als samenleving willen betalen. Zodat we voorkomen dat we straks weer met de kaasschaaf over het budget gaan en de (specialistische) zorg zo uithollen, dat er alleen nog maar middelmatigheid overblijft.
Natuurlijk kan ik ook zeggen: het valt mee. We mogen trots zijn op wat we tot nu toe hebben bereikt. Maar als vakman zeg ik: ik ben ronduit bezorgd. Het gaat hier wel om mensen. Dat is de reden waarom ik een oproep doe aan bestuurders om nog indringender het debat met onszelf, professionals en gemeenten aan te gaan, op zoek naar daadwerkelijke doorbraken in de jeugdzorg. Durf over de huidige zorgdomeinen heen te gaan. Hoe doen we dat? Door als pioniers in 2016 een zorglandschap te creëren met nieuwe zorgconcepten waar individuele professionals de ruimte krijgen om doortastender op te treden en door te pakken.
Ik merk wel dat dit voor sommige gemeenten nog een uitdaging is. Zo hebben we met enkele gemeenten plannen gemaakt voor specifieke hulpvragen van gezinnen in die gemeente. Vanuit die hulpvraag bieden we gezinnen passende arrangementen waarbij we over alle domeinen heen oplossingen faciliteren. Denk aan gezinnen met heftige opvoedingsvraagstukken waar ook sprake is van huurschuld en betalingsachterstanden. Samen met cliënten en die gemeenten maken we ons zo verantwoordelijk voor een totaalaanpak waarbij we, als het nodig is, andere instellingen kunnen betrekken. Op deze manier willen we ervaringen opdoen die energie en richting geven aan een nieuw aanbod.
Toch gaat het nog niet overal zo. Ik merk dat het moeilijk is voor gemeenten om door het systeemdenken heen te komen. Het is dan belangrijk om te beseffen dat deze systemen en methodieken alleen werken als er specialisten achter zitten die durven door te pakken. De transformatie betekent voor mij dat mensen met een zorgbehoefte van begin tot eind worden begeleid in één arrangement. Ondersteund door een professional die deskundig genoeg is om te weten wanneer je het zelf kan en wanneer je een specialist moet inschakelen. Een professional die niet alleen ruimte krijgt, maar die ruimte ook claimt.
Ik ben de eerste die erkent dat het een gecompliceerd gegeven is. Maar het werkt eigenlijk net als in de gewone wereld. Zorg dat jeugdzorg of scherp geprijsd, flitsend en dynamisch is, of degelijk, grondig en specialistisch. Laten we leren van de thuiszorg en de valkuil van een prijzenslag vermijden. Zo verzetten we daadwerkelijk de bakens. Met als positief gevolg dat de inkoop van jeugdzorg in 2017 resulteert in een daadwerkelijke herinrichting van het zorglandschap.
Hans du Prie
Meer columns van Hans du Prie leest u hier.
Helemaal mee eens, de professional is ook diegene die dit mag.
Ruimte claimen wordt alleen lastig als er raadsleden zijn en wethouders die bij gevoelige zaken de professional willen sturen, dan wel proberen te dwingen, andere beslissingen te nemen.
Hier handelt het raadslid of de wethouder onrechtmatig, want zij zijn niet geregistreerd en vallen niet onder het tuchtrecht en hebben niet de gedragscode ondertekend.
Zij willen ongelukken of negatieve publiciteit voorkomen, maar brengen door deze handelswijze kinderen in gevaar, v.b. niet doorverwijzen naar Veilig Thuis, maar eerst binnen de gemeente op willen lossen.
Dames, heren ook, zachte heelmeesters maken stinkende wonden, de jeugdprofessional bemoeit zich niet met uw politiek, bemoei u ook niet met zijn/haar professionaliteit waar u geen kennis, kunde en ervaring genoeg voor heeft.