Weg naar jeugdteams niet altijd te vinden

Voor professionals in de meeste jeugdteams is het niet duidelijk of en waar zij incidenten moeten melden of registreren. Voor ouders en kinderen blijkt het complex te zijn om een klacht in te dienen over de hulpverlening vanuit een jeugdteam. De weg naar het juiste ‘loket’ is voor jongeren en ouders sinds de decentralisatie van de jeugdzorg naar gemeenten, ook niet altijd goed te vinden.

Stelselvernieuwing

De wijkgerichte aanpak is daar mede debet aan. Dat blijkt uit het Jaarbeeld 2015 Landelijk Toezicht Jeugd waarin de Inspectie Jeugdzorg, Maatschappelijk Zorg Inspectie voor de Gezondheidszorg, Inspectie Veiligheid en Justitie voor het eerst gezamenlijk verslag doen van hun activiteiten en bevindingen in het jeugddomein. De gezamenlijke inspecties omschrijven 2015 als ‘het jaar waarin driftig en met grote omhaal de voordelen van de stelselvernieuwing werden gezocht maar nog niet overal en voor iedereen zijn gevonden’.

Doorverwijzen

De jeugdteams zijn nog steeds volop in ontwikkeling en variëren − afhankelijk van de keuzes die gemeenten −, onderling sterk. Dat geldt voor zowel de zwaarte van de geboden hulp, de manier waarop het team hulp biedt als de wijze waarop de teams zijn georganiseerd, zo constateren de drie inspecties. Zo zijn er teams die vooral eenvoudige vragen en problemen ter hand nemen, maar ook teams die juist zware en complexe problematiek oppakken. Sommige teams behandelen kinderen met psychische problematiek zelf, terwijl andere teams meteen doorverwijzen. Er zijn jeugdteams waarbij alle professionals in dienst blijven van hun moederorganisatie en volgens haar kaders blijven werken. Ook zijn er jeugdteams waar de professionals weliswaar in dienst blijven bij hun moederorganisatie, maar waar de teamleden zelf richtlijnen hebben opgesteld en er zijn teams waarvan alle professionals in dienst van een stichting zijn gekomen.

Knelpunten

De verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de jeugdhulp die het team biedt, voor het handelen naar aanleiding van calamiteiten en voor het behandelen van klachten is vaak bij de moederorganisatie belegd. Dit levert in de praktijk knelpunten op, stellen de inspecties. ‘Verantwoordelijkheden van de moederorganisatie en het jeugdteam raken bijvoorbeeld vermengd en het is voor de professionals en cliënten niet duidelijk wie waarvoor verantwoordelijk is.’ De moederorganisaties hebben geen zicht op de inhoudelijke keuzes die worden gemaakt en geen toegang tot het registratiesysteem van het jeugdteam. Dit alles maakt het voor de moederorganisatie moeilijk, zo niet ondoenlijk, haar verantwoordelijkheid waar te maken.’

Klachtenloket

Voor professionals is de meeste jeugdteams is daarmee niet duidelijk of, en zo ja waar, zij incidenten moeten melden of registreren. ‘Terwijl een adequate incidentenregistratie belangrijk is om incidenten te kunnen analyseren en op basis hiervan zo nodig verbetermaatregelen in te zetten’, aldus de inspecties. Voor ouders en kinderen is het ingewikkeld om een klacht in te dienen over de hulpverlening vanuit een jeugdteam, ‘wanneer zij hiervoor bij verschillende moederorganisaties moeten zijn (bijvoorbeeld die van de professional, de gedragswetenschapper of de teamleider).’