Inkomensafhankelijke eigen bijdrage Wmo per 2027

De inkomens- en vermogensafhankelijke eigen bijdrage Wmo is uitgesteld naar 1 januari 2027. Dat maakte staatssecretaris voor Maatschappelijke Zorg Vicky Maeijer (PVV) vrijdag bekend. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten is teleurgesteld en benadrukt dat ‘van uitstel geen afstel mag komen.’

Houdbaarheid

De eerdere invoeringsdatum – 1 januari 2026 – was volgens Maeijer al ‘ambitieus’, maar is met het kritische advies van de Raad van State (RvS) ‘onder nog hogere druk komen te staan.’ De regeringsadviseur vraagt zich in dat advies af of de nieuwe eigen bijdrage het voor mensen met een midden- of hoog inkomen niet nog steeds aantrekkelijk maakt om via de Wmo (huishoudelijke) hulp te regelen. De RvS verwacht dan ook geen duurzame oplossing voor de (financiële) houdbaarheid, en wil dat het kabinet ‘uitgebreider’ motiveert waarom zij vasthoudt aan een eigen bijdrage van maximaal 298 euro per maand.

Onrealistisch

‘Samen met (vertegenwoordigers van) de partijen in de uitvoeringsketen, ben ik inmiddels tot de conclusie gekomen dat deze planning niet meer realistisch is’, aldus Maeijer in een brief aan de Tweede Kamer. De staatssecretaris vindt dat er tussen de publicatie van het wetsvoorstel en het moment van inwerkingtreding voldoende tijd moet zitten. Ze erkent dat de druk om dit wetsvoorstel in te voeren ‘onverminderd hoog’ blijft: ‘Deze wijziging is nodig om ondersteuning vanuit de Wmo 2015 beschikbaar te houden juist voor degenen die er het meest afhankelijk van zijn, zeker in het licht van de vergrijzing en de krapte op de arbeidsmarkt.’

Opnieuw uitstel

Het vorige kabinet was al van plan om voor de huishoudelijke hulp een eigen bijdrage in te voeren. In dat coalitieakkoord was afgesproken om dit per 1 januari 2025 te realiseren. Omdat voormalig VWS-staatssecretaris Maarten van Ooijen (ChristenUnie) vorig jaar besloot om de inkomensafhankelijke eigen bijdrage te verbreden naar alle Wmo-voorzieningen, werd de invoeringsdatum opgeschoven naar 1 januari 2026.

Teleurstelling

Nu wordt de nieuwe eigen bijdrage dus opnieuw uitgesteld. Tot ongenoegen van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). De gemeentekoepel is teleurgesteld en benadrukt dat ‘van uitstel geen afstel mag komen.’ Niettemin toont VNG wel begrip voor het besluit. Er waren immers ‘duidelijke signalen’ vanuit betrokken organisaties dat het implementatiepad ‘onhaalbaar’ is geworden.

Financiële consequenties

Maeijer zegt dat vanwege de wijziging in de planning een besparingsverlies in 2026 ‘onafwendbaar’ is. De financiële consequenties van het verschuiven van de invoeringsdatum zullen door het kabinet worden besproken bij de aankomende voorjaarsbesluitvorming.

De VNG vindt dat de geplande korting van 225 miljoen euro op het gemeentefonds voor 2026 moet worden teruggedraaid. Deze uitname was bedacht omdat verwacht werd dat er minder gebruik zou worden gemaakt van Wmo-zorg en -ondersteuning door het afschaffen van het abonnementstarief. Gemeenten denken overigens dat het financiële effect kleiner zal zijn dan die 225 miljoen euro, en dat deze korting dus te hoog is. De VNG wil daarom dat de effecten van de inkomensafhankelijke eigen bijdrage worden gemonitord.  

Krap

Bovendien is de implementatieplanning ook bij een invoeringsdatum van 1 januari 2027 nog krap, zegt de VNG. ‘Voor gemeenten geldt dat zij er goed aan doen om de voorbereidingen niet uit te stellen’, zo adviseert de koepel.