De rommel opruimen

Het regende ontstemde reacties van Binnenlands Bestuur-lezers toen Dordrechts wethouder Peter Heijkoop namens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) zijn mening gaf over de ‘Rotterdamse aanpak’ van de compensatie voor gedupeerde ouders in de toeslagenaffaire.

Wethouder Michiel Grauss had het eigenwijze plan opgevat de toeslagenouders in zijn stad te hulp te schieten, in afwachting van de regeling die staatssecretaris Van Huffelen beloofde te treffen. Het ging om gevallen die in een schuldentraject zitten en vaak al jaren op het bestaansminimum leven. ‘Het wachten op een oplossing duurt te lang’, vond Grauss, dus begon hij zelf met het kwijtschelden van de openstaande schulden.

Heijkoop vreest dat die aanpak leidt tot rechtsongelijkheid. Rotterdamse gedupeerden krijgen immers een andere behandeling dan elders. ‘Alle gedupeerden moeten dezelfde slechte behandeling krijgen, liefst inclusief dezelfde vernederingen’, klonk een van de cynische reacties op sociale media. Een ander: ‘Is er eindelijk een gemeente die aan de kant van de bewoners staat en oplossingsgericht te werk gaat, krijg je dit…’

Aangezien een zekere mate van rechtsongelijkheid inherent is aan decentraal bestuur, leek Heijkoops punt inderdaad een gelegenheidsargument. De bijzondere bijstand wordt ook per gemeente anders ingevuld.

Een ander argument van Heijkoop was interessanter. ‘Uiteindelijk moet het kabinet wel hun eigen ellende oplossen’, zei hij. Met andere woorden: gemeenten moeten niet opdraaien voor de schade die het rijk aanricht. Er lijkt een diepere frustratie onder zijn woorden te liggen. Want al jaren hebben gemeenten het gevoel de rommel van het rijk te moeten opruimen.

De sociale gevolgen van rijksbeleid belanden al tijden op hun bordje. Inwoners die slachtoffer worden van hardvochtig Haags beleid – een starre fraudewet, een onzekere arbeidsmarkt, een genadeloze kostendelersnorm, een karig inburgeringsbeleid, een krap minimumloon, een armoedige bijstandsuitkering – kloppen uiteindelijk bij de gemeente aan voor hulp. Frustratie daarover is begrijpelijk. Of toeslagenouders daar de dupe van moeten worden, lijkt mij een andere vraag.