Huizenbezitters weten schuldhulp moeilijk te vinden

Mensen met betaalachterstanden op hun hypotheek zijn vaak niet bekend bij de schuldhulpverlening. Dat terwijl deze groep hier wel voor openstaat, zo blijkt uit de eerste tussenrapportage van een experiment om woningbezitters met een betaalachterstand hulp te bieden. De NVVK noemt de proef ‘vooralsnog zeer succesvol’.

Afgelopen jaar experimenteerden de gemeenten Amsterdam, Arnhem, Breda, Hollands Kroon, Nijmegen en Tilburg met het aanbieden van hulp aan mensen met beginnende achterstanden op hun hypotheek. Hypotheekverstrekkers Aegon, Rabobank en Obvion namen ook deel aan de proef. Zij deelden informatie over inwoners die minimaal twee maanden betaalachterstand hadden op hun hypotheek. Met dit experiment proberen de deelnemende partijen deze inwoners in een zo vroeg mogelijk stadium te bereiken.

Uit de tussenrapportage blijkt dat er in 2022 zo’n 200 keer een signaal over een betaalachterstand werd doorgegeven. Middels een huisbezoek wist de betrokken gemeente in vier van de vijf gevallen de inwoner te bereiken. 25 procent was al geholpen met een advies; 38 procent accepteerde een vorm van hulp, variërend van doorverwijzing naar schuldhulpverlening tot het treffen van een betalingsregeling of lichte hulp bij het zelf oplossen van de achterstand. Bij 4 procent bleek dat de achterstand inmiddels was ingelopen. 

Minder vanzelfsprekende instantie

Als groep zijn huiseigenaren behoorlijk ondervertegenwoordigd. Slechts 10 procent van de mensen die schuldhulp ontvangt heeft een eigen woning. Volgens NVVK-woordvoerder Auke Schouwstra heeft dat onder meer te maken met de kenmerken van deze doelgroep. ‘Het zijn vaak mensen met een hoger inkomen. In tegenstelling tot bijvoorbeeld mensen met een bijstandsuitkering is voor deze groep de gemeente een minder vanzelfsprekende instantie om bij aan te kloppen voor hulp’, zegt Schouwstra. ‘Ze doen eerder een beroep op hun netwerk. Denk aan het lenen van geld bij familie of vrienden.’

Dat terwijl de noodzaak er niet minder om is. In 2019 had 38 procent van de 500.000 – 700.000 huishoudens met ernstige betalingsproblemen een koopwoning, blijkt uit cijfers van het Nibud. Het Bureau Krediet Registratie (BKR) meldt in haar Monitor 2022 dat er 31.000 huishoudens zijn met meer dan drie maanden achterstand op hun hypotheek. In de nasleep van de coronacrisis, de energiecrisis en de daaropvolgende inflatie verwacht de NVVK dat vooral zzp’ers in financieel zwaar weer terechtkomen. Volgens de vereniging voor schuldhulpverleners heeft deze doelgroep namelijk vaker een eigen huis.

Volgende rapportage

Of dat werkelijk zo is moet overigens nog blijken. De volgende rapportage zal duidelijk maken of er meer dan gemiddeld zzp’ers naar boven komen bij deze vorm van vroegsignalering. De ervaring van het eerste jaar lijkt dit wel uit te wijzen. ‘Dit resultaat is deels verklaarbaar vanuit de neiging van zzp’ers om, meer dan de gemiddelde inwoner, problemen zelf op te willen lossen’, zo licht de NVVK toe. ‘Daarom is inmiddels besloten om binnen de pilot hier een expliciete meting op in te richten.’

Bij de volgende verslaggeving hopen de deelnemende partijen ook antwoord te kunnen geven op de vraag of mensen met een betaalachterstand op hun hypotheek tevreden zijn over het contact met de gemeente. Het huidige experiment loopt nog drie jaar.