Handjeklap?

Staatssecretaris Teeven beloofde de Tweede Kamer eerst duidelijkheid voor de zomervakantie, daarna na de zomervakantie en daarna begin december. Op het moment dat ik deze column schrijf (3 december) zijn de onderhandelingen tussen de staatssecretaris en het IPO nog gaande. Één maand voor het begin van het nieuwe jaar verkeren de BJZ’s nog steeds in grote onzekerheid over hun budget voor 2012. Hoe de politiek verwacht dat je op die manier een verantwoorde bedrijfsvoering kunt realiseren is mij een raadsel.

De impliciete boodschap die de politiek daarmee uitstraalt is desinteresse voor het beschermen van kinderen in de knel. Dat belooft niet veel goeds de komende weken. Politiek is keuzes maken en op basis van de vele onafhankelijke onderzoeken die inmiddels zijn verschenen is die keuze eigenlijk heel simpel.

Meerdere malen is aangetoond dat het met het huidige budget niet mogelijk is om de afgesproken kwaliteit en caseload te realiseren zonder wachtlijst en dat dat niet ligt aan tekortschietende bedrijfsvoering van de BJZ’s. Bureaus Jeugdzorg zijn volledig met de billen bloot gegaan, maximale transparantie is geboden. De politieke keuze die voorligt is dus helder: geld erbij of accepteren van wachtlijsten of kwaliteitsverlies/caseload verhoging. Van het laatste is ook nog eens wetenschappelijk aangetoond dat dit leidt tot stijgende kosten door langer durende ondertoezichtstellingen en onnodige verergering van problematiek met daarmee gepaard gaand beroep op dure jeugdzorg. Om de gedachte even te bepalen waar we het over hebben: het gaat om circa 30 mln. euro extra per jaar. Zelfs in financieel zware tijden “peanuts” in vergelijking met bijvoorbeeld de bereidheid van dit kabinet om wel 1 miljard extra te steken in de HSL. 30 mln. euro per jaar om de meest kwetsbare burgertjes van ons toch zo beschaafde land adequaat te kunnen beschermen.

De vraag is of er opnieuw sprake zal zijn van politiek handjeklap over de ruggen van kinderen die in hun veilige ontwikkeling worden bedreigd. Opnieuw omdat de jeugdzorg geschiedenis bol staat van onderhandelingen waarin het IPO en de jeugdzorgbranche onder druk van de regering (“als je dit bod niet accepteert krijg je niets”) akkoord gingen met halve financiële oplossingen. Veel provincies financierden vervolgens bij, iets dat de Stadsregio’s met de zwaarste jeugdzorgproblematiek niet konden, maar dat terzijde. Dat onderhandelen een kwestie van geven en nemen is klinkt heel redelijk, maar als het gaat om adequate financiering van de bescherming van kinderen in de knel laten harde cijfers zien dat elk “bod” onder het benodigde bedrag van circa 30 mln. betekent dat in hun veiligheid bedreigde kinderen op een wachtlijst komen dan wel niet de aandacht krijgen die nodig is om ze zo snel mogelijk weer in veilige omstandigheden te brengen.

Voor de Stadsregio Amsterdam betekent handhaving van de huidige tarieven dat er in 2012 een wachtlijst voor jeugdbeschermers/reclasseerders ontstaat van ruim 500. Stel dat er in het kader van politiek handjeklap door het IPO akkoord wordt gegaan met een tariefsverhoging van 50% van de totaal benodigde verhoging dan staan komen er in 2012 nog steeds 250 kinderen op een wachtlijst. Het kan niet anders of het aantal familiedrama’s zal daardoor aanzienlijk toenemen. Als gevolg van politieke keuzes, niet als gevolg van slecht of niet efficiënt genoeg functionerende BJZ’s.

Ik wil nog steeds niet geloven dat de politiek in Nederland het zover zal laten komen. Maar waarom houdt het ministerie van Veiligheid en Justitie in haar opdracht opgestelde verdiepende rapporten van Ernst & Young over de bedrijfsvoering van de Bureaus Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam, Rotterdam en Drenthe tot op heden vertrouwelijk? Waarom is de publicatie van het rapport van de Algemene Rekenkamer voor de zoveelste keer vertraagd (verwachte publicatiedatum is nu 7 december)?  Zou dit te maken kunnen hebben met het feit dat er in die rapporten opnieuw hard bewijs is te vinden voor de tekortschietende tarieven? Ik weet het niet en wellicht zie ik spoken, maar de tijd voor de Tweede Kamer om op 19 december een gefundeerd eindoordeel te vellen wordt wel steeds korter. En onder tijdsdruk wordt het risico op handjeklap steeds groter.

Hoop doet leven en ik blijf daarom hopen op een eerlijke staatssecretaris die uiteindelijk bereid is de consequenties te trekken uit de feiten uit in zijn opdracht uitgevoerde onafhankelijke onderzoeken. Ik blijf hopen op een IPO dat dit keer haar rug wel recht houdt. Zo niet dan blijft mijn hoop gevestigd op de Tweede Kamer die op 19 december aan zet is. Kiezen voor kinderen in de knel, hoe moeilijk kan dat zijn?