‘Het begint allemaal bij de opvoeding’

‘Dit had dertig jaar geleden eigenlijk al moeten gebeuren. Dan waren er geen miljoenen euro’s over de balk gegooid’, zegt Brahim Tairaidrissi, secretaris van de nieuw opgerichte Opvoedambassadeurs in westelijk Amsterdam.

 

Met een clubje andere, hoofdzakelijk Marokkaanse, vrijwilligers gaat Tairaidrissi proberen de eveneens hoofdzakelijk Marokkaanse probleemjeugd die zoveel ongenoegen in de samenleving wekt, op een rechter spoor te krijgen. Dat willen ze doen door de ouders een handje te helpen bij de opvoeding, en hen van advies te dienen op de terreinen opvoeding, onderwijs en vrijetijdsbesteding. ‘We willen hen ervan bewust maken dat het bij opvoeden om méér gaat dan alleen eten, drinken en slapen’, zegt Tairaidrissi.

 

Hij zit in een conferentiekamer op de eerste verdieping van het buurthuis in het voormalige stadsdeel Osdorp. De kamer is volledig op Marokkaanse wijze ingericht. Lange zitbanken met geborduurde bekleding langs de muren, een groot dienblad met een Marokkaans theeset op de lage tafel, en een kaart van Marokko aan de wand.

 

Secretaris Tairaidrissi en voorzitter Saïd Daia leggen uit wat hen heeft bewogen om met de Opvoedambassadeurs van start te gaan. Tijdens het gesprek loopt Youssef Yachdi ook nog even binnen. Hij ondersteunt het project namens welzijnsinstelling Impuls en was degene die de vaders in het prille begin koppelde aan het stadsdeel. ‘Een ambtenaar vertelde me over Opvoedambassadeurs in Zeeburg en vroeg me of dit hier ook niet van de grond kon komen’, legt Yachdi uit. Hij benaderde vervolgens Tairaidrissi en Daia die hij kende omdat ze al actief waren in de wijk.

 

‘Ik voel me gedwongen iets te doen voor de jeugd. Er wordt veel gepraat over de criminaliteit van de Marokkaanse jongeren’, doet voorzitter Saïd Daia zijn eigen motivatie uit de doeken. Hij is 47, vader van vier kinderen tussen 6 en 13 jaar oud. Op zijn 28e kwam hij naar Nederland, ging aan de slag als OALT-onderwijzer (Onderwijs allochtone levende talen) maar moest zijn baan wegens gezondheidsredenen opgeven. Ook begon hij een studie orthopedagogiek.

 

‘Ik zag in mijn werk dat er veel mis gaat in het onderwijs. De betrokkenheid van de ouders bij de school is erg laag, deelname van Marokkaanse ouders aan medezeggenschapsraden en ouderraden is in feite nihil. Er is nauwelijks interactie tussen ouders en school, er zijn te veel obstakels, de drempels zijn blijkbaar te hoog’.

 

Mede als gevolg hiervan worden gedragsproblemen nauwelijks aangekaart en worden de betreffende kinderen heel snel doorverwezen naar het speciaal onderwijs, aldus Saia, zelf wel lid van de medezeggenschapsraad van de school van zijn kinderen. ‘Het begint allemaal bij de opvoeding’, haakt welzijnswerker Yachdi in. ‘Als je pas in de pubertijd echt aandacht aan kinderen gaat besteden, is het te laat. Bovendien durf je gezamenlijk, als groep ouders meer te doen, dan stap je eerder naar de schoolleiding als dingen niet goed lopen’, zo geeft hij een andere reden om de ouders bij elkaar te brengen.

 

Secretaris Tairaidrissi: ‘We hopen dat we de mensen kunnen leren dat het niet allemaal van de instanties moet komen, maar vanuit henzelf. En door in gesprek te gaan met hun Nederlandse en Surinaamse buren leren ze ook over de wijze van opvoeden in die culturen. Zo leer je van elkaar’. Ook de 47-jarige Tairaidrissi is zelf vader, zijn drie kinderen variëren in leeftijd van zeven maanden tot zeven jaar. Op zijn vierde verruilde hij Marokko voor Nederland. ‘Ik ben hier grotendeels opgegroeid, alles wat ik hier heb meegekregen kan ik nu teruggeven aan mijn eigen kinderen. En ik leg ze dus om half acht ’s avonds in bed’.

 

Eigen ervaring

 

‘Een kind’, stelt Tairaidrissi, ‘wordt gevormd door de ouders. Maar als je tussen twee culturen leeft en in het begin van je leven geen liefde of begrip krijgt, als je niet leert hoe je kan opgroeien tot een normale volwassene, dan ontwikkel je een minderwaardigheidscomplex. Dan weet je niet wie je bent en waar je staat’.

 

En met ontwapenende eerlijkheid: ‘Ik spreek uit ervaring. Ik heb zelf zo’n minderwaardigheidscomplex opgelopen, ik ontwikkelde gedragsproblemen, ging spijbelen, dreigde af te glijden’. De LTS maakte hij niet af, hij werkte als leerling-slager en glazenwasser en belandde na een rugoperatie in de WAO. ‘En nu probeer ik andere kinderen te behouden’.

 

De Opvoedambassadeurs proberen de ouders te begeleiden door hen de her en der beschikbare kennis voor te schotelen, via trainingen, workshops, voorlichtingsavonden. Deels worden die activiteiten georganiseerd door de ambassadeurs, deels bestaan ze al, bijvoorbeeld bij het Ouderkindcentrum (OKC).

 

Hoge drempel

 

‘Er is heel veel aanbod bij tal van instanties. Maar de drempel is vaak te hoog. Die hopen we te verlagen, en zo ook de mensen te bereiken die anders niet worden bereikt’, legt Tairaidrissi uit. Eens per maand, zo is het plan, worden thema-avonden georganiseerd waarbij het OKC een specialist zal leveren om iets te vertellen. De eerste bijeenkomst is getiteld ‘Kind en structuur’.

 

Tairaidrissi: ‘Dat gaat dus over de vraag waarom het belangrijk is dat kinderen om half acht gaan slapen. Dan kunnen we uitleggen dat de kinderen dan ‘s morgens uitgerust opstaan en het goed doen op school. De buurt heeft rust omdat de kinderen niet tot laat lawaai maken op straat, dat creëert weer harmonie in de wijk. Bovendien hoeven de ouders niet de hele avond op te letten of het kind niks uitspookt, dus hebben ze zelf ook meer rust’, aldus Tairaidrissi.

 

Op onderwijsgebied wil de vereniging op scholen, in buurthuizen en gebedshuizen voorlichting gaan geven over het belang van betrokkenheid bij de school van het kind. Ook huiswerkklassen, voorleesavonden en taallessen zitten in de planning. Verder willen ze de ouders informeren over sport- en spelmogelijkheden en hen in contact brengen met verenigingen, zodat kinderen niet thuis achter de computer blijven hangen of zonder toezicht op straat zwerven.

 

De Opvoedambassadeurs krijgen geen subsidie, al faciliteert het stadsdeel hen wel met de website en het ter beschikking stellen van ruimte en dergelijke. Het initiatief is ook uitdrukkelijk bedoeld voor ouders van alle herkomsten en achtergronden, benadrukken de bestuursleden. Tot nu toe zijn alle organisatoren en vrijwel alle leden echter van Marokkaanse herkomst.

 

Juist Marokkanen, zo erkennen de drie gesprekspartners volmondig, lopen niet over van maatschappelijke betrokkenheid. De grote uitdaging voor de Opvoedambassadeurs is dan ook om deze groep nu dan wèl in beweging te krijgen. Volgens de drie Marokkanen is het een combinatie van taalproblemen, onwetendheid en een overdosis aan andere problemen die Marokkaanse ouders weerhoudt om vrijwilligerswerk te doen.

 

Maar, zo zien ze ook wel in, dat is niet de hele verklaring. ‘Men ziet vrijwilligerswerk toch ook een beetje als iets doen voor niks, als het oplossen van de problemen van een ander. Marokkanen zijn geneigd om te denken: wat levert het me zelf op?’, zegt welzijnswerker Yachdi. ‘We moeten hen laten zien dat het een investering is, ook in henzelf’.

 

Secretaris Tairaidrissi: ‘De mensen zijn kortzichtig. Ze denken: niet-betaald werk heeft geen nut. Dat hopen we met praten te doorbreken. Nederlanders groeien hier mee op, ze zien dat hun ouders ook vrijwilligerswerk doen en de volgende generatie neemt het over. De Marokkaanse ouders moeten ook gaan inzien dat dit soort dingen hen op de korte termijn weliswaar niks opleveren, maar op de lange termijn wel. Want wat wij doen heeft voor de ouders wel degelijk heel veel nut, niet in geld, maar wèl voor wat betreft het welzijn van hun kinderen’

 

Veertig ambassadeurs in Zeeburg

 

In stadsdeel Zeeburg in oostelijk Amsterdam is al enige tijd ervaring opgedaan met opvoedambassadeurs. Voorzitter Abdou Elkhattabi (58): ‘Je hoort zo vaak dat er problemen zijn met onze kinderen, overlast, politiecontacten enzovoort. Wij als Marokkanen voelden ons aangesproken en wilden hier iets aan doen, we wilden het heft in eigen hand nemen’.

 

De werkwijze in Zeeburg wijkt wat af van die in westelijk Amsterdam. De Zeeburgse ambassadeurs zijn verdeeld over enkele thematische groepjes, vertelt Elkhattabi. ‘Eén groep wil de ouderparticipatie op de scholen vergroten en de Marokkaanse gemeenschap er meer bij betrekken, bijvoorbeeld door afspraken te maken met scholen. Een volgende groep wil vooral signaleren, door de wijk lopen, en kinderen en hun ouders aanspreken op hun gedrag. Er is een groep “Vrije tijd” die voetbal, tentoonstellingen en dergelijke organiseert, en weer een andere groep organiseert bijeenkomsten voor ouders èn kinderen over hoe op een positieve manier met elkaar om te gaan’. Zo is er onlangs een tripje naar de Efteling geweest.

 

‘Wij willen uiteindelijk dat ouders meer positieve aandacht aan hun kinderen schenken’, aldus de voorzitter. ‘Onderwijs is daarbij heel belangrijk, het is de sleutel tot alle problemen waar Marokkaanse kinderen mee kampen. Als je op school goed bezig bent, kun je in onze samenleving veel bereiken’. Elkhattabi is tevreden over wat ze tot dusverre voor elkaar hebben gekregen.

 

‘Er is meer bewustwording van de problematiek, mensen zijn gemobiliseerd. Het was een enorm taboe, er was veel schaamte. Het besef is er nu dat wíj een probleem hebben en dat wíj dus actie moeten ondernemen. Uiteindelijk is opvoeding iets van de ouders zelf, dat kunnen wij niet constant blijven doen. Maar het is een langdurige aanpak’.

 

Zeeburg telt inmiddels een kleine veertig opvoedambassadeurs, allen Marokkaans. ‘We willen wel uitbreiden naar andere etnische groepen, daar zijn ook gesprekken over gaande, maar het gaat moeizaam, dat botst soms toch nog een beetje’, aldus Elkhattabi. In 2010 krijgen de Opvoedambassadeurs in Zeeburg 12.000 euro subsidie.

 

Meer informatie:
www.opvoedambassadeurs-nieuwwest.nl
www.opvoedambassadeurs.nl