‘Plannen voor P-wet zijn goed, maar niet gratis’

De plannen van minister Schouten om de Participatiewet aan te passen zijn een ‘opmaat tot een fundamentele herziening’ van de wet, hoopt wethouder Peter Heijkoop. Om écht bestaanszekerheid voor iedereen te realiseren is meer nodig, maar het is een goed begin.

Eufemistisch

‘De Participatiewet is uit balans’, schreef minister Schouten dinsdag in een brief waarin ze maatregelen aankondigde om de scherpe kanten uit de wet te halen. ‘Dat is wel erg eufemistisch’, vindt Heijkoop. ‘Het is een wet die niet deugt en fundamenteel veranderd moet worden.’ Maar dat neemt niet weg dat hij enthousiast is over de plannen van de minister voor Armoedebestrijding en Participatie.

Vertrouwen

Heijkoop is CDA-wethouder werk en inkomen in Dordrecht en spreekt op dit onderwerp ook namens de Vereniging voor Nederlandse Gemeenten (VNG). Al langer dringt hij aan op een complete herziening van de Participatiewet. De wet moet werken vanuit vertrouwen en maatwerk, niet wantrouwen en controle, vindt Heijkoop. Wat dat betreft ligt het taalgebruik van de wethouder en de minister wel op één lijn, want ook Schouten noemt maatwerk en vertrouwen als centrale pijlers van haar plannen.

Positief

‘Veel punten die wij vanuit de VNG al langer aankaarten, zitten erin’, reageert Heijkoop op de brief die Schouten gister aan de Tweede Kamer verstuurde. ‘Er komt meer ruimte voor vrijwilligerswerk en mantelzorg, een ruimer giftenbeleid en meer mogelijkheden om bij te verdienen. Dat is positief.’

Bezuinigd

Hij geeft daarbij wel aan dat de plannen van Schouten niet gratis zijn. Want meer maatwerk en meer begeleiding betekent ook meer uitvoeringskosten. En op het budget voor arbeidstoeleiding is juist de afgelopen jaren sterk bezuinigd. Schouten noemt in haar brief echter nog niets over de middelen die nodig zijn om de plannen uit te voeren.

Villa

Heijkoop: ‘De olifant in de kamer is dat uit verschillende rapporten is gebleken dat gemeenten al honderden miljoenen tekort komen om de huidige wet uit te voeren. Laat staan dat daar nog nieuwe taken bij kunnen komen. Je vraagt een aannemer ook niet om voor twee ton een vrijstaande villa te bouwen. Dus ik ga er vanuit dat gemeenten financieel worden toegerust om deze plannen uit te voeren.’

Koopkracht

Een andere olifant in de kamer: de hoogte van de bijstandsuitkering. Ook daarover rept minister Schouten niet, terwijl die wat Heijkoop betreft toch echt ontoereikend is. ‘Het wettelijk minimumloon en de uitkeringen worden nu versneld verhoogd, maar dan nog gaan de mensen op bijstandsniveau er in koopkracht op achteruit. Ik waardeer de inzet, maar dit is absoluut niet genoeg.’ Hoe hoog het minimumloon dan wel moet zijn? ‘Ik vind 14 euro per uur, zeker in deze tijd, volkomen legitiem’, zegt Heijkoop, verwijzend naar de campagne van vakbond FNV.

Bestaanszekerheid

Heijkoop schreef vorig jaar samen met collega-wethouder Rutger Groot Wassink (GroenLinks) uit Amsterdam een Deltaplan Bestaanszekerheid. ‘Dat gaat nadrukkelijk over meer dan alleen de Participatiewet’, zegt Heijkoop. Naast een verhoging van het minimumloon pleitten de twee wethouders bijvoorbeeld voor een herziening van het toeslagenstelsel en het arbeidsmarktbeleid. Er is dan ook meer nodig dan alleen een aanpassing van de Participatiewet om bestaanszekerheid voor iedereen te garanderen, zegt Heijkoop. ‘Dat kan de minister niet in haar eentje.’

Weinig kans

Tot slot vindt Heijkoop dat Schouten meer aandacht zou mogen hebben voor de mensen die onder de Participatiewet vallen maar weinig kans hebben om betaald werk te vinden. Uit onderzoek van de gemeente Den Haag bleek bijvoorbeeld dat slechts 10 procent van de langdurig bijstandsgerechtigden op korte termijn de arbeidsmarkt op kan. Ook zijn er sinds de invoering van de Participatiewet meer mensen met een arbeidsbeperking ingestroomd.

Investeren

‘De brief van de minister geeft onvoldoende rekenschap van het feit dat er in de Participatiewet veel mensen zijn met een grote afstand tot de arbeidsmarkt’, zegt Heijkoop. ‘Het eerlijke verhaal is: als je wil dat die groep ook mee kan doen, dan moet je gemeenten en uitvoeringsorganisaties goed toerusten om dat mogelijk te maken. Dan moet je echt durven investeren.’