Grof schandaal?

Deels zullen gemeenten gewoon moeten leren leven met de nodige onzekerheid met betrekking tot de meerjarige budgetten die nu nog zijn bepaald op basis van volumegegevens 2012. Er komen dus nog herberekeningen aan op basis van meer recente volumeontwikkelingen en ook het hele verdeelmodel gaat mogelijk nog op de schop. De beste manier om met deze onvermijdelijke onzekerheid om te gaan is om vol in te zetten op en zelfs extra te investeren in de transformatie. Als gemeenten dat goed doen, dan zal de daaruit voortvloeiende besparing het gecombineerde effect van de extra investering, de bezuinigingstaakstelling en eventuele negatieve herverdeeleffecten verre overtreffen. Op voorhand extra reserves achterhouden is de dood in de pot van de sociale innovatie die nodig is om betere jeugdhulp te realiseren tegen aanzienlijk lagere kosten.

Tegelijkertijd is het wel zo dat de transformatie niet onnodig belast moet worden met mogelijke perverse financiële effecten die in de aanloop naar de transitie zijn opgetreden. In dat verband ben ik via verschillende bronnen gestoten op zo’n mogelijk pervers effect, waar ik vanwege de complexiteit maar lastig een vinger achter kan krijgen. Een pervers effect dat, als het waar is, in het belang van een vliegende start van de transformatie, maar beter snel gecorrigeerd kan worden, omdat gemeenten anders ten onrechte fors financieel benadeeld worden. Ik wil daarom deze column gebruiken om dit mogelijke perverse effect te beschrijven, vergezeld van mijn vraag aan de lezers of mijn vermoeden klopt of niet. Ik hoop dat ik het mis heb, maar als mijn verhaal klopt dan is sprake van een grof schandaal dat snel moet worden gecorrigeerd.

Vanuit verschillende kanten wordt mij verteld dat de zorgverzekeraars in 2014 extra financieel zijn gaan knijpen op Jeugd-GGZ/AWBZ zorg, waarmee zij het volume 2014 kunstmatig naar beneden hebben gebracht. De betreffende jeugdigen zouden daarmee op de wachtlijst zijn beland en per 1-1-2015 extra voor rekening komen van de gemeenten. Omdat vervolgens de herberekening van de budgetten plaatsvindt op basis van een te laag volume 2014, krijgen de gemeenten ook nog eens een te laag meerjarig budget toegekend, omdat er te veel budget achterblijft in het zorgverzekeringsbudget. Kassa voor de zorgverzekeraars, extra financiële problemen voor de gemeenten.

Dit perverse effect zou zijn versterkt door een beweging waarbij de GGZ-instellingen onder druk van de onderhandelingen met de zorgverzekeraars over de zogenaamde plafondbudgetten 2014 (waarin geen onderscheid wordt gemaakt tussen Jeugd-GGZ en Volwassen-GGZ), onevenredig hebben bezuinigd op het JGGZ-deel ten gunste van het Volwassen-GGZ-deel. Dit met het oog op het zeker stellen van een meerjarig zo groot mogelijk budget voor Volwassen-GGZ. Hierachter gaat een zeer ingewikkeld verhaal schuil in verband met de welhaast onnavolgbare DBC-financieringssystematiek, die wellicht ook de reden is dat het mogelijke perverse effect tot op heden vrijwel onopgemerkt is gebleven.

Maar in essentie gaat het om de mogelijke neiging van zorgverzekeraars om de verdeling in 2014 zo te doen dat zijzelf relatief weinig en de gemeenten relatief veel voor hun financiële kiezen krijgen in combinatie met de mogelijke neiging van de zorgaanbieders om in 2014 budget te verschuiven van Jeugd-GGZ naar Volwassen-GGZ, omdat het budget Volwassen-GGZ 2014 de basis is voor de onderhandelingen met de zorgverzekeraars over het budget 2015.

Als het door mij hiervoor beschreven perverse effect zich daadwerkelijk heeft voorgedaan, dan betekent dit, dat de gemeenten hiervoor de oneigenlijke rekening betalen. Dat zou de zo noodzakelijke transformatie vervolgens weer onnodig belasten. Aan de lezers van deze column dan ook de vraag of dit verhaal klopt. Want links of rechtsom moet dit verhaal snel de wereld uit.

 
Erik Gerritsen
Meer columns van Erik Gerritsen leest u hier.