Goedkoop is duurkoop in de zorg

Bezuinigen op huishoudelijke hulp pakt per saldo verkeerd uit. Als de huishoudelijke hulp vanuit de Wmo niet meer beschikbaar zou zijn, doen er meer mensen een beroep op de (duurdere) wijkverpleging of de verpleeghuiszorg. Daarvoor waarschuwt het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in zijn dinsdag verschenen rapport ‘Wat als zorg wegvalt’.

Uitwijk

Wijkverpleging is voor 47.000 mensen, die nu huishoudelijke hulp ontvangen, de eerste uitwijkmogelijkheid als de huishoudelijke hulp zou wegvallen. Als huishoudelijke hulp vanuit de Wmo niet meer beschikbaar zou zijn, zouden er daarnaast vermoedelijk 15.000 mensen extra op verpleeghuiszorg zijn aangewezen. Mensen die nu op huishoudelijke hulp zijn aangewezen, moeten kortom bij het wegvallen daarvan een beroep doen op duurdere vormen van zorg. Het is daarom, ook kijkend naar de financiële houdbaarheid van de zorgkosten, voor de toekomst essentieel dat lichtere vormen van (publiek gefinancierde) zorg en ondersteuning thuis beschikbaar blijven voor een steeds groter wordende groep mensen met gezondheidsbeperkingen, stelt het SCP.

Geen zorg en ondersteuning

Het eventueel wegvallen van huishoudelijke hulp kan namelijk niet altijd worden opgevangen door informele hulp op zelf betaalde hulp, benadrukt het SCP. Een fors deel van de mensen (42 procent) zal dan vermoedelijk helemaal geen zorg en ondersteuning meer ontvangen. Zes op de tien mensen met gezondheidsbeperkingen ontvangen nu geen hulp. Het gaat daarbij zowel om publieke gefinancierde, zelf gefinancierde of individuele hulp. Mensen weten niet altijd de weg te vinden naar bijvoorbeeld het Wmo-loket (publiek gefinancierde hulp), kunnen geen beroep doen op mantelzorgers of hebben geen geld om zelf hulp in te schakelen. Ook kan het zo zijn dat ze zo veel mogelijk onafhankelijk willen blijven of denken dat ze het zelf zonder hulp kunnen redden. Deze groep mensen loopt het risico het in de nabije toekomst niet zonder zorg en ondersteuning te redden. ‘Hun aantal zal alleen maar toenemen wanneer het aanbod van zowel publiek gefinancierde zorg als van mantelzorg steeds verder onder druk komt te staan’, waarschuwt het SCP.

Preventieve zorgvormen

Voor de toekomst van de zorg en ondersteuning moeten de vraagstukken integraal worden bekeken. Er is immers een wisselwerking tussen de Wmo 2015, de Zorgverzekeringwet (Zvw) en de Wet langdurige zorg (Wlz). Valt huishoudelijke hulp weg, dan stijgt het beroep op de wijkverpleging (Zvw) of de verpleeghuiszorg (Wlz). En wijkverpleging is belangrijk bij het voorkomen van verpleeghuiszorg. ‘Omdat de baten van investeringen niet altijd bij diezelfde partij terechtkomen zullen de verschillende organisaties echter niet vanzelfsprekend inzetten op preventieve zorgvormen’, stelt het SCP.