GGD’en en gemeenten: Practice what you preach!

De top vier van ziekteveroorzakers in Nederland zijn roken, ongezond eten, te weinig bewegen en de auto (luchtvervuiling, geluidsoverlast, ongevallen). Samen zijn ze verantwoordelijk voor meer dan een derde van alle ziektelast in Nederland.

Geen wonder dus dat GGD’en en gemeenten uit alle macht proberen om mensen van deze slechte gewoonten af te brengen. Er valt namelijk meer gezondheidswinst te boeken door een andere leefstijl op het gebied van roken, alcohol, voeding en bewegen, dan door betere medicijnen.

GGD’en verspreiden deze boodschap, in opdracht van gemeenten, dagelijks en spreken mensen hierop aan. Maar…. wat doen we zelf? Er zijn ruim 20 GGD’en en bijna 400 gemeenten in ons land, met duizenden werknemers: Stel je toch eens voor dat wij zelf het goede voorbeeld gaan geven.

Het doet de geloofwaardigheid van de GGD’en en gemeenten geen goed als zij niet goed zorgen voor de gezondheid van haar eigen medewerkers.
 

De GGD Amsterdam is daarom onlangs gestart met het programma “practice what you preach”.

Op basis van een combinatie van verleiden en een beetje inperken van vrijheden, willen we dat mensen stoppen met roken, meer gaan bewegen en gezonder gaan eten. Roken op de binnenplaats is niet meer mogelijk. Zo’n 20 rokers volgen op kosten van de GGD een cursus stoppen-met-roken. De snoepautomaten krijgen een gezondere inhoud en er komt meer en beter zichtbaar gezond eten en drinken in het bedrijfsrestaurant. De gezonde lunch is de standaard bij de catering geworden. We gaan het traplopen stimuleren, evenals de fietsbureaus en het staand vergaderen.

Het geven van het goede voorbeeld geldt niet alleen voor gezondheid. De overheid wil ook dat burgers beter voor elkaar zorgen, meer vrijwilligerswerk, meer mantelzorg. Maar faciliteren gemeenten hun medewerkers om mantelzorg te doen? Binnen de gemeente Amsterdam is onlangs besloten dat medewerkers een of meer vrije dagen mogen doorgeven aan collega’s die dagen nodig hebben voor mantelzorg. Dit kost de werkgever geen extra geld, het stimuleert de solidariteit onder de medewerkers en het belangrijkste, het ontlast de mantelzorger. Wat bijvoorbeeld weer ongewenst ziekteverzuim tegengaat.

Goed voorbeeld doet volgen. Maar hoever gaan we daarin? Moet ik als GGD directeur bijvoorbeeld een (jeugd) arts die overgewicht heeft, aanspreken op het feit dat die het slechte voorbeeld geeft? Moet een directeur van een verzorgingshuis zo achter zijn organisatie staan dat hij zijn moeder zou adviseren in datzelfde huis te gaan wonen? Hoe geloofwaardig is een longarts die rookt?

Om deskundig te zijn en deskundig advies te geven hoef je als persoon niet per se zelf het goede voorbeeld te geven. Ik denk wel dat de kans dat de boodschap overkomt, wordt verkleind. Maar laten we beginnen met de organisaties, zoals de GGD en de gemeente, die burgers op hun gedrag aanspreken. Zodra we iets van burgers vragen, laten we dan onze medewerkers stimuleren, verleiden en faciliteren om hetzelfde te doen.
 

Hoe geloofwaardig ben je als organisatie als je dat dan ook niet zelf in de praktijk brengt? Dus GGD’en en gemeenten: practice what you preach!

Paul van der Velpen
Meer columns van Paul van der Velpen leest u hier.