Gemeenten te traag met beschut werk

100 is al veel

In het sociaal akkoord is afgesproken dat de allerzwaksten, zij die niet met loonkostensubsidie en begeleiding een ‘normale’ baan kunnen hebben,  een beschutte werkplek zullen krijgen. Gemeenten moeten dit inrichten. In totaal moeten er zo’n 30 duizend beschutte werkplekken komen, waarvan 1600 dit jaar. Maar gemeenten zijn traag met het opzetten van beleid hierover en al helemaal met het opzetten van echte betaalde plekken. ‘Als we aan het eind van het jaar op 100 plekken komen, zijn het er al veel’, aldus voorzitter van Cedris Job Cohen. Of om het eufemistisch uit te drukken ‘we zijn niet erg optimistisch’.

Te afwachtend

Uit een monitor die Cedris in juli publiceerde bleek al dat bij de helft van de Cedris-leden gemeenten nog geen besluit hebben genomen over wat ze precies gaan doen om ervoor te zorgen dat de beschutte werkplekken ingericht worden. Een aantal gemeenten zegt geen echte beschutte banen te maken maar het meer in dagbestedingsactiviteiten te zoeken. Gemeenten die al wel besloten hebben beschutte werkplekken in te richten, wachten vaak op ‘volume’; genoeg mensen met een indicatie om iets op te zetten. ‘Het baart ons echt zorgen’, aldus Cohen. ‘Gemeenten hebben bij beschut werk een veel te afwachtende houding. Ze kijken naar elkaar en ondertussen gebeurt er niets.’

Bureaucratisch
En zelfs bij de gemeenten die wel snel aan de slag willen met beschut werk, komt het moeilijk tot stand. Dat ligt deels ook aan bureaucratie, aldus Cohen. Hij vindt met name het systeem van keuring via het UWV te bureaucratisch. ‘Van sommige mensen weten gemeenten wat ze wel en niet kunnen. Ze weten dus dat het mensen zijn die een beschutte werkplek zouden moeten hebben. Maar dan moet alsnog de route langs het UWV bewandeld worden. En het UWV keurt deze mensen dan af voor de indicatie beschut werk.’ Om te zeggen dat het UWV te streng is, gaat hem te ver. ‘Maar we constateren dat mensen van wie gemeenten vinden dat ze in aanmerking komen voor beschut werk, na keuring door het UWV toch niet in aanmerking komen.’

Werkgeverslasten
Volgens Cohen zou het aantrekkelijker moeten worden om mensen beschut aan een baan te helpen. Zo betalen gemeenten of Sw-bedrijven volledige werkgeverslasten over mensen met een veel lagere productiviteit van. Hij kijkt daarom naar Den Haag om dit via regelgeving op te lossen zodat een werkgever over iemand met een productiviteit van 30 procent geen of slechts zeer beperkt werkgeverslasten zou moeten betalen. ‘Er is geld voor begeleiding en loonkostensubsidie, maar door werkgeverslasten omlaag te brengen, wordt het aantrekkelijker om iemand met de indicatie ‘beschut’ aan het werk te hebben.’ Cedris pleit daarnaast ook voor vrijstelling van de transitievergoeding en toepassing van de NoRisk-polis voor deze groep.

7 miljoen euro
Gemeenten krijgen via het Participatiebudget geld voor het inrichten van een beschutte werkplek. Voor dit jaar is er bijna 7 miljoen euro naar gemeenten gegaan voor dit doel. Maar het geld is niet geoormerkt en dus kunnen gemeenten het ergens anders aan besteden. Voor één beschutte werkplek van 8500 euro, kunnen ze bijvoorbeeld wel drie mensen in de bijstand een re-integratietraject geven. Of gemeenten zo berekenend zijn, wil Cohen niet zeggen. Ook denkt hij niet dat de oplossing ligt in het oormerken van geld. ‘Als je decentraliseert, moet je de gemeenten ook die vrijheid geven. Maar er moet nu wel echt wat gebeuren, want als het er aan het eind van het jaar echt nog maar 100 zijn, hebben we een serieus probleem.’ Vooruitlopen op wat er dan zou moeten gebeuren, wil hij niet. ‘Dat is nog even te snel. Belangrijker is dat gemeenten het nu goed gaan oppakken.’ 

Reacties
Staatssecretaris Jetta Klijnsma (PvdA, SZW) zegt in een reactie dat ze het belangrijk vindt dat gemeenten maatwerk leveren om mensen te laten participeren. 'Het niet inzetten van beschut werk doet afbreuk aan het geven van maatwerk', vindt ze. Op dit moment werk de Inspectie SZW aan een rapport waarin duidelijk moet worden wat gemeenten doen om beschut werk te realiseren en hoeveel plaatsen er nu zijn. Het rapport zal binnenkort naar de Kamer gaan. Klijnsma wil op basis daarvan bekijken of en op welke wijze ze beschut werk verder kan stimuleren. 
Het UWV laat in een reactie weten niet in te gaan op de kritiek dat door gemeenten aangedragen kandidaten door het UWV te goed bevonden worden en dus geen indicatie krijgen. 'Wij voeren uit wat de Participatiewet voorschrijft', aldus het UWV.