Gemeenten in tijdnood bij herbeoordeling Wmo

De herbeoordelingsgesprekken van mensen waarvan het overgangsrecht Wmo dit jaar afloopt, kunnen niet allemaal op tijd worden gevoerd. Staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) moet de Kamer laten weten hoe groot het probleem is en welke gemeenten niet in staat zijn tot een tijdige beoordeling te komen.

Opheldering

Een ‘zorgwekkend signaal’, noemt D66-Kamerlid Vera Bergkamp de boodschap van gemeentekoepel VNG dat het herbeoordelingsproces meer tijd vergt dan voorzien en dat er gemeenten ontvangen zijn die niet op tijd kunnen herbeoordelen. Bergkamp heeft hier via Kamervragen opheldering over gevraagd aan Van Rijn. Ze wil onder meer van hem weten welke gevolgen dit voor de betrokken zorgbehoevenden en voor de financieringsstromen heeft. Ze vreest dat het gemeenten niet lukt om alle cliënten nog dit jaar te herbeoordelen. De Kamer heeft bij de behandeling van de Wmo 2015 op dat overgangsrecht gehamerd.

Overgangsrecht

Voor de mensen die tot januari 2015 zorg en ondersteuning kregen via de Algemene wet bijzondere ziektekosten (Awbz) en sinds dit jaar onder de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015) vallen, gold het zogeheten overgangsrecht. Een jaar lang zouden ze de zorg krijgen die op basis van een Awbz-indicatie was toegekend. Dat overgangsjaar is inmiddels ruim over de helft. Alle gemeenten zijn verplicht herbeoordelingsgesprekken te voeren, op basis waarvan de behoefte aan zorg en ondersteuning kan worden bepaald die via de Wmo moet worden geregeld.

Korting Wmo-budget

De VNG stelt dat veel gemeenten bezig zijn met het inplannen en uitvoeren van de herbeoordelingsgesprekken, maar dat zij ook signalen krijgt dat gemeenten het niet voor 1 november gaan redden. Een van de redenen is de omvang van de groep waarvan de indicatie op hetzelfde moment afloopt. ‘Dit is een ongebruikelijke situatie, die de reguliere capaciteit van een gemeente overstijgt’, aldus de VNG in een ledenbrief. Inhuur van externe, ervaren consulenten levert problemen op, omdat ‘alle gemeenten in dezelfde beperkte vijver vissen’. Ook vragen de herbeoordelingen tijd omdat deze, mede in het licht van een bezuinigingsopdracht van twintig procent, zorgvuldig moeten gebeuren, stelt de VNG verder.

Verlengen indicatie

Gemeenten die in tijdnood komen, kunnen de ‘Awbz-indicaties’ met een paar maanden verlengen, zodat er meer tijd is voor de herbeoordelingsgesprekken. Gemeenten lopen dan wel het financieel risico dat de bezuiniging op de Wmo-taken niet wordt gehaald. ‘De herbeoordelingen hebben namelijk ook tot doel om na te gaan waar de gemeente besparingen kan realiseren’, schrijft de VNG aan haar leden.

Taken eerst op orde

Naast D66 maakt ook het CDA zich zorgen over de herbeoordelingsgesprekken. ‘Hoe gaat hier het voorgeschreven maatwerk met bijbehorende zorgvuldigheid er uit zien?’, aldus CDA-Kamerlid Mona Keijzer. Zij doelt daarbij onder meer op de onzorgvuldigheid waarmee veel gemeenten huishoudelijke hulp verminderen of stopzetten. Zij vindt het belangrijker dat gemeenten eerst hun zaakjes binnen hun bestaande taken op orde moeten hebben , voordat kan worden gepraat over uitbreiding van het Wmo-pakket. ‘Beter hierop (herbeoordeling, red) de focus dan weer een taak erbij’, stelt Keijzer. Daarbij refereert ze aan de uitspraken van VNG-commissievoorzitter Mariëtte van Leeuwen (gezondheid en welzijn), die opnieuw met het kabinet wil praten over de overheveling van de persoonlijke verzorging naar gemeenten.